Covid wyczytany ze ścieków i nocny burmistrz Krakowa. 5 tematów, o których warto dziś wiedzieć
1. Rocznica napaści Hamasu na Izrael
Rok po 7 października nic nie jest takie samo jak wtedy, pisze z Izraela Agnieszka Zagner. W linii prostej do centralnej części Strefy Gazy jest kilka kilometrów, odgłosy pochodzą pewnie z Deir al Balah, gdzie izraelska armia w ostatnich godzinach zaatakowała szpital Szahada Al Aksa, w którym ulokować miało się centrum dowodzenia Hamasu.
Ok. godz. 6:30 w tamtą sobotę, „czarną sobotę”, jak mówią Izraelczycy, Mohammed Deif, szef zbrojnego skrzydła Hamasu (Brygady Al-Kassam), wygłosił przemówienie – mówił m.in. o 16-letniej blokadzie Gazy, przemocy w meczecie Al-Aksa w Jerozolimie i przemocy osadników przy wsparciu armii na Zachodnim Brzegu, konfiskacie mienia, burzeniu domów, przetrzymywaniu Palestyńczyków w więzieniach. I ogłosił operację, która zakończy „ostatnią okupację na ziemi”.
Szef politycznego skrzydła Hamasu Ismail Hanije powiedział w telewizyjnym wystąpieniu chwilę później mniej więcej to samo. Obaj nie żyją: Deif został zabity w Gazie, Hanije w Teheranie. Operacja o kryptonimie „Potop Al-Aksa” na zawsze zmieniła Izrael, a być może cały Bliski Wschód.
2. Urszula Kozioł laureatką Nike
Laureatką 28. edycji Literackiej Nagrody Nike została Urszula Kozioł za tom wierszy „Raptularz” (wyd. Państwowy Instytut Wydawniczy). Nike Czytelników otrzymał Michał Witkowski za „Wiarę. Autobiografię” (wyd. Znak Literanova).
„Trzeba pozwolić, żeby to ciche zamieszkało w nas” – mówiła Urszula Kozioł podczas gali. W gronie nominowanych 93-letnia poetka ma status wyjątkowy w polskiej literaturze – i Nike dla niej jest nagrodą też za całokształt twórczości poetyckiej. Zwłaszcza że w „Raptularzu” znajdziemy wiele wierszy już publikowanych w poprzednich tomach, pisze Justyna Sobolewska.
3. Co robi i co może nocny burmistrz Krakowa
„Idea wywodzi się z Holandii. Dziś na świecie funkcjonuje kilkudziesięciu nocnych burmistrzów; głównie w Europie i Stanach Zjednoczonych. W Polsce nie jestem pierwszy. Pierwszego nocnego burmistrza powołał Sosnowiec, z tym że w Sosnowcu ta funkcja powstała po to, by ożywiać nocne życie miasta” – tłumaczy „Polityce” Jacek Jordan, nocny burmistrz Krakowa.
W przypadku Krakowa jest wręcz przeciwnie – nocny burmistrz musi „wyciszyć” nocne życie miasta. Jest już nocna prohibicja – zakaz sprzedaży alkoholu od północy, ale tylko przez detaliczne punkty sprzedaży (lokali gastronomicznych to nie dotyczy). „Przyniosło to wymierne efekty – liczba interwencji straży miejskiej i policji spadła o ok. 30 proc. Jednak wszyscy doskonale wiemy, że prohibicja nie jest wyjściem” – wyjaśnia Jordan.
I dodaje, że problemów jest całe mnóstwo. „Na razie punktowo uderzamy w te miejsca, skąd płyną skargi, uczulając na nie patrole. A rozeznanie mam bardzo dobre, choćby z tego, co przez cztery lata obserwowałem jako dowódca City Helpers. Doskonale wiem, które punkty wywołują największe zamieszanie”.
4. Alkotubki i sztuczna inteligencja – dwa kryzysy rządu Tuska
„Bardzo proszę, pojedź teraz do resortu i zajmij się tym” – zwrócił się do ministra rolnictwa Czesława Siekierskiego premier Donald Tusk w czasie transmitowanego na żywo posiedzenia Rady Ministrów. Chodziło o tzw. alkotubki, pojawiające się w sklepach wódki i likiery w saszetkach, których opakowania przypominają produkty dla dzieci.
Inaczej rząd zareagował na sprzeciw naukowców w sprawie zmian w spółce IDEAS NCBR, zajmującej się rozwojem AI w Polsce. Protest wywołał wynik konkursu na prezesa, w którym przegrał twórca instytucji i jej dotychczasowy szef Piotr Sankowski. W sprawie powstało kilka listów otwartych; naukowcy apelowali o interwencję do premiera. Pojawiały się również żądania dymisji wiceministra nauki Macieja Gduli. Według jego krytyków Sankowski nie mógł przegrać konkursu ze względu na wybitne kompetencje, a procedura została tak ustawiona, żeby wygrała osoba związana personalnie z politykami Lewicy.
„O ile w tematach ludowych premier wykazuje wysoką aktywność, o tyle w elitarnych ma ogółem dwie opcje – może docisnąć elity, żeby pokazać się jako ludowy szeryf, albo wystąpić jako zbawca, który w ostatniej chwili ratuje profesjonalistów przed niekompetentnymi podwładnymi” – ocenia reakcje Tuska Tomasz Sawczuk z Polityki Insight. I dodaje: „Tym razem jednak wystarczyło poczekać”.
5. Pandemia ciągle nie powiedziała ostatniego słowa
Trzymając się danych z największej próbki moczu w Polsce, czyli warszawskich ścieków, możemy odnotować, że jesteśmy właśnie na krzywej opadającej kolejnej fali zachorowań na covid-19. Jaki odsetek populacji stolicy przechorował covid, trudno powiedzieć, bo przez miasto w międzyczasie przewinęły się miliony turystów i przyjezdnych. Duża część osób do pracy w Warszawie dojeżdża, a w czasie choroby zostaje w domach. Ale z modeli porównawczych wynika, że skala zachorowań przypominała ten moment, kiedy pojawił się wariant omikron.
– Mieliśmy więc małą epidemię, na szczęście z niej wychodzimy. Co nie oznacza, że nie należy się bać zarażenia, bo wariant wirusa jest mocno zakaźny. Innymi słowy: covid odwiedzi każdego z nas, bo poprzednie szczepienia nie dają pełnej ochrony przed obecnie panującym wariantem – ostrzega prof. Małgorzata Krzyżowska z Wojskowego Instytutu Higieny i Epidemiologii im. gen. Karola Kaczkowskiego, która regularnie bada poziom covidu w stołecznych ściekach.