W specustawie znalazła się rządowa autopoprawka wprowadzająca ok. 1 mld zł pomocy dla przedsiębiorców. Firma będzie mogła dostać maksymalnie 2,5 mln zł bezzwrotnej pomocy pod pewnymi warunkami.
Tusk dziękuje cichym bohaterom
– Nie mogę inaczej zacząć tej informacji niż od słów podziękowań i hołdu dla tych, których oglądacie na co dzień. Tych cichych bohaterów, mieszkańców tych ziem – rozpoczął sprawozdanie premier Donald Tusk. Podziękował za wysiłek dziesiątkom tysięcy ludzi na miejscu i setkom okazującym solidarność. Jak podkreślił: – Bez tego nie mielibyśmy szans z tą największą, jak to wynika z badań naukowców, ulewą w historii.
Premier potwierdził, że kryzys minął. – Udało się ochronić duże miasta, jak Wrocław czy Opole. Spójrzmy na liczby: zniszczonych i zalanych lokali mieszkalnych będzie ok. 10 razy mniej niż w 1997 r. To jednak w niczym nie umniejsza skali i tragedii tej katastrofy – tłumaczył. Jeszcze przed przedstawieniem informacji rządowej w „Dzienniku Ustaw” opublikowano rozporządzenie Rady Ministrów o rozszerzeniu stanu klęski żywiołowej o Legnicę oraz gminę Mietków.
Donald Tusk potwierdził, że na odbudowę i pomoc (m.in. bezzwrotne zasiłki powodziowe) zostanie przeznaczone 23 mld zł. Jak dodał, pomoc i odbudowa nie są „prezentem”. – Chodzi o to, żeby to, co było zniszczone, odbudować jako lepsze. (...) Pamiętam, jak w 2010 r. po osuwiskach w Lanckoronie powstało praktycznie nowe osiedle domków jednorodzinnych, musimy iść w tę stronę.
Minister cyfryzacji Krzysztof Gawkowski poinformował jeszcze podczas wtorkowego posiedzenia rządu, że dezinformacja ze strony białoruskich i rosyjskich służb wzrosła o 300 proc. Premier zaapelował do parlamentarzystów, aby byli wyczuleni na próby wprowadzania obywateli w błąd i siania paniki. – Mamy informacje, że za te fejki odpowiadają także grupy rosyjskich trolli. Te konta były aktywne w covidzie, teraz też się uaktywniły. Ich zadaniem było podburzanie wzajemnego zaufania, także do służb. Żołnierze, policjanci i strażacy na miejscu musieli naprawdę sporo znieść – tłumaczył.
Do priorytetów Ministerstwa Cyfryzacji należy m.in. przywracanie łączności na terenach dotkniętych kataklizmem i prowadzenie rządowej strony powodz2024.gov.pl, która ma zapewniać poszkodowanym niezbędne informacje. W nawiązaniu do wzrostu dezinformacji w sieci wicepremier Gawkowski przekazał, że zatrzymano dwóch Polaków, którzy przyłożyli rękę do szerzenia nieprawdziwych informacji.
Ministrowie dziękują służbom
Szef MSWiA Tomasz Siemoniak przypomniał o przekazaniu 135 mln zł na zasiłki dla poszkodowanych. Za zaangażowanie dziękował przedstawicielom służb – policji, straży pożarnej i wojska. W wystąpieniu pojawiła się też informacja o zatrzymaniu osoby przebranej w wojskowy mundur, która wprowadzała mieszkańców w błąd, mówiąc o wysadzaniu wałów przeciwpowodziowych. – W tak trudnej sytuacji nikt nie może grać na emocjach i wykorzystywać polskiego munduru do siania paniki – tłumaczył minister.
Wicepremier Władysław Kosiniak-Kamysz dziękował siłom zbrojnym. Odniósł się również do walki z szabrownikami, którzy okradają m.in. stacje benzynowe i mieszkania powodzian. – Sądy w trybie kilkugodzinnym skazywały na bezwzględne więzienie tych, którzy kradli mienie powodzian. To jest absolutnie niedopuszczalne i będzie karane z najwyższą surowością.
– Fala powodziowa zalała 14 odcinków dróg krajowych, z czego 11 zostało już odbudowane. Nieprzejezdne są trzy odcinki dróg krajowych nr 40, 45 oraz 94 na terenie województwa opolskiego – przekazał minister Dariusz Klimczak. Polityk odpowiedzialny za infrastrukturę zdał szczegółowe sprawozdanie ze skuteczności zbiorników, podziękował służbom transportowym i przewoźnikom, którzy udzielali wsparcia mieszkańcom zalanych terenów.
Minister finansów Andrzej Domański zapewnił, że budżet jest gotowy na odbudowę. Również szefowa resortu zdrowia poinformowała o dostępie poszkodowanych do podstawowej opieki zdrowotnej. – Stan zdrowia żadnego z ewakuowanych pacjentów nie uległ pogorszeniu – tłumaczyła Izabela Leszczyna.
Bez prądu pozostaje ponad tysiąc odbiorców. Zerwane sieci i usterki mają zostać usunięte do końca tygodnia. Ministra Paulina Hennig-Kloska przypomniała o ostrzeżeniu osuwiskowym wydanym przez głównego geologa kraju i zagrożeniach w związku ze zmianami klimatu. – Kilka dni po tym, jak w regionie była rekordowa susza hydrologiczna, przyszła wielka woda.
Komisja ds. powodzi
Specustawa poświęcona usuwaniu skutków powodzi oraz odbudowie terenów poszkodowanych będzie priorytetem rozpoczętego w środę posiedzenia Sejmu. Marszałek Szymon Hołownia podczas porannego briefingu przekazał, że prace nad rządowym projektem rozpoczną się w czwartek o godz. 13. Lider Polski 2050 ze względu na obszerność zmian, obejmujących działalność 12 ministerstw, zaproponował również utworzenie komisji nadzwyczajnej. W jej skład wejdzie 30 posłów i posłanek. – Nie będziemy powielać złych wzorców poprzedników, pchać tego po nocach, dodawać nagle jakieś wrzutki – mówił Hołownia.
16 miejsc w komisji przypadnie członkom koalicji rządowej, 14 opozycji. W fotelu przewodniczącego marszałek widzi posła Mirosława Suchonia z Polski 2050, który kieruje komisją ds. infrastruktury. Zespół ma pracować nad przepisami przez cały weekend, aby we wtorek Sejm przyjął ustawę i przekazał ją do prac w Senacie.
Przewodnicząca klubu parlamentarnego Lewicy Anna Maria Żukowska poinformowała, że z ramienia jej partii w skład komisji wejdą Marta Stożek i Arkadiusz Sikora, którzy pochodzą z województwa dolnośląskiego.
Specustawa „Odbudowa plus”
Zgodnie z zapowiedzią premiera na pomoc w trakcie powodzi i „Odbudowę plus” ma zostać przeznaczone do 23 mld zł. Kwota zawiera środki europejskie, na które liczymy z Funduszu Spójności i Funduszu Solidarnościowego. – Specustawa powodziowa to jest 100 stron poprawek, które udoskonalą dotychczasowe, obowiązujące prawo, ułatwią, uelastycznią pomoc – tłumaczył Tusk.
Zawarte w ustawie zmiany dotyczą m.in. funkcjonowania sądów. Rozwiązanie umożliwia zawieszenie postępowania – zwłaszcza w sprawach cywilnych i administracyjnych – gdy jedna ze stron nie jest w stanie stawić się na rozprawie. Poszkodowani dłużnicy będą mogli złożyć wniosek o zawieszenie lub wstrzymanie wykonalności egzekucji środków. Przepisy mają zapewnić realizację zadań sądów, które wymagają pilnego rozpoznania, a są utrudnione ze względu na szkody w infrastrukturze lub obsadę kadrową.
Przepisy obejmują też przyznanie nieodpłatnej pomocy prawnej dla poszkodowanych, 12-miesięczne bezzwrotne wsparcie przy spłacaniu rat kredytów, zasiłku losowego na potrzeby edukacyjne uczniów, zasiłki opiekuńcze, a także skrócenie procedur m.in. wydawania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach związanych z przeciwdziałaniem skutkom powodzi.
Czytaj też: Woda? Niech wsiąka! Dlaczego zbiorniki i wyższe wały to tylko tykające bomby
W obszarze gospodarki i pracy projekt przyznaje pracownikom zamieszkującym tereny powodziowe prawo do zwolnienia od pracy w wymiarze pięciu dni lub 40 godzin i znosi zakaz handlu w niedziele dla towarów pierwszej potrzeby. Ważność orzeczeń lekarskich zostanie zawieszona i przedłużona o 30 dni do dnia zakończenia okresu zagrożenia powodzią.
Wsparcie otrzymają również policjanci, strażacy i straż graniczna. Władze lokalne będą mogły upoważniać urzędników gminy do wydawania decyzji o przyznaniu i wypłacie zasiłku powodziowego. Organizacjom pozarządowym zostanie wydłużony czas na realizację zadań publicznych wynikających z umów. Wreszcie nowelizacja ma usprawnić zarządzanie kryzysowe poprzez usunięcie wątpliwości interpretacyjnych.
Projekt specustawy będzie priorytetem dla rządu i parlamentu w najbliższych dniach. We wtorek 1 października zostanie zwołane dodatkowe posiedzenie Sejmu.
Czytaj też: Duda przespał pierwsze dni powodzi i wziął Kempę do pomocy. Urząd dramatycznie go przerasta
Posiedzenie popowodziowe
Specjalne spotkanie premiera z Radą Ministrów we wtorek 24 września rozpoczęło się od jawnej odprawy, która ma się odbywać też w najbliższych tygodniach. – Moją intencją jest, żeby każde posiedzenie rządu w tym dramatycznym czasie powodzi i odbudowy po powodzi zaczynało się od takiego konkretnego raportu, który natychmiast powinien docierać do ludzi – wyjaśnił Tusk.
Czytaj też: Kolejne rządy myślą o wyborach, więc dają pieniądze, ale nie odsuną ludzi od wody
Minister Siemoniak poinformował, że zasiłki otrzymało już blisko 20 tys. rodzin. – Środki uruchomione na różne cele, wspólnie z ministrem finansów, przez MSWiA to jest w tym momencie 564 mln 804 tys. zł – przekazał. Szef resortu finansów dodał, że trwa wprowadzanie bezzwrotnej pomocy dla kredytobiorców hipotecznych na 12 miesięcy niezależnie od wysokości raty.
Władysław Kosiniak-Kamysz potwierdził rozpoczęcie operacji „Feniks”. W ramach akcji żołnierze będą pomagać w usuwaniu skutków powodzi. – Koszt operacji „Feniks” szacujemy na ok. 175 mln, liczba wydzielonych żołnierzy będzie nie mniejsza niż 5 tys., a na ten moment jest to 26 tys. wydzielonych do operacji – poinformował minister. Zwrócił również uwagę na wsparcie płynące z Turcji, Grecji, Niemiec, Czech czy Szwecji.
Szef resortu cyfryzacji Krzysztof Gawkowski mówił o 16 tys. laptopów, które trafią do poszkodowanych – według ministerstwa edukacji zajęcia zostały zawieszone w 63 szkołach na terenie województw dolnośląskiego, opolskiego i lubuskiego. Gawkowski ujawnił także, że aktywność białoruskiej i rosyjskiej strony w szerzeniu dezinformacji wzrosła o blisko 300 proc.
Dariusz Klimczak, minister infrastruktury, przekazał, że najgorsza sytuacja jest obecnie w województwie opolskim. W Głuchołazach służby planują montaż mostu tymczasowego. W innych miejscowościach trwa przywracanie ruchu kolejowego i drogowego.
Donald Tusk zapowiedział, że w sobotę odbędzie się dodatkowe posiedzenie Rady Ministrów. Będzie oczekiwał kolejnych raportów, a także zajmie się zmianami w budżecie uwzględniającymi koszty powodzi.