Nie mogę inaczej zacząć tej informacji niż od słów podziękowań i hołdu dla tych, których oglądacie na co dzień. Tych cichych bohaterów, mieszkańców tych ziem – rozpoczął sprawozdanie premier Donald Tusk. Lider rządu podziękował za wysiłek dziesiątkom tysięcy ludzi na miejscu i setkom okazującym solidarność. Jak podkreślił: Bez niego nie mielibyśmy szans z tą największą, jak to wynika z badań naukowców, ulewą w historii.
Premier potwierdził, że największa ulewa w środkowej Europie przeszła do historii. – Udało się ochronić duże miasta, takie jak Wrocław czy Opole. Spójrzmy na liczby: zniszczonych i zalanych lokali mieszkalnych będzie około 10 razy mniej niż w 1997 r. To jednak w niczym nie umniejsza skali i tragedii tej katastrofy – tłumaczył. Jeszcze przed przedstawieniem informacji rządowej w „Dzienniku Ustaw” opublikowano rozporządzenie Rady Ministrów o rozszerzeniu stanu klęski żywiołowej o Legnicę oraz gminę Mietków.
Donald Tusk potwierdził, że w ciągu najbliższych kilkunastych miesięcy na odbudowę i pomoc (m.in. bezzwrotne zasiłki powodziowe) zostanie przeznaczone 23 mld zł. Jak dodał, pomoc i odbudowa nie są „prezentem”. – Chodzi o to, żeby to co było zniszczone, odbudować jako lepsze. (...) Pamiętam, jak w 2010 r. po osuwiskach w Lanckoronie powstało praktycznie nowe osiedle domków jednorodzinnych, musimy iść w tę stronę.
Minister Cyfryzacji Krzysztof Gawkowski poinformował podczas wtorkowego posiedzenia rządu, że dezinformacja ze strony białoruskich i rosyjskich służb wzrosła o 300 proc. Również premier zaapelował do parlamentarzystów, aby byli wyczuleni na próby wprowadzania obywateli w błąd i siania paniki. – Mamy informacje, że za te fejki odpowiadają także grupy rosyjskich trolli. Te konta były aktywne także w covidzie, teraz też się uaktywniły. Ich zadaniem było podburzanie wzajemnego zaufania, także do służb. Żołnierze, policjanci i strażacy na miejscu musieli naprawdę sporo znieść, właśnie na skutek tych dezinformacji – tłumaczył premier.
Ministrowie dziękują służbom
Szef MSWiA Tomasz Siemoniak przypomniał o przekazaniu 135 mln zł na zasiłki dla rodzin poszkodowanych. Za zaangażowanie dziękował przedstawicielom służb – policji, straży pożarnej oraz wojska. W wystąpieniu pojawiła się również informacja o zatrzymaniu osoby przebranej w wojskowy mundur, która wprowadzała w błąd mówiąc o wysadzaniu wałów przeciwpowodziowych. – W tak trudnej sytuacji nikt nie może grać na emocjach i wykorzystywać polskiego munduru do siania paniki – tłumaczył minister.
Wicepremier Władysław Kosiniak-Kamysz również dziękował siłom zbrojnym, zwracając uwagę na współpracę i koordynację pracy służb. Odniósł się również do walki z szabrownikami, którzy okradają m.in. stacje benzynowe i mieszkania powodzian. – Sądy w trybie kilkugodzinnym skazywały na bezwzględne więzienie tych, którzy kradli mienie powodzian. To jest absolutnie niedopuszczalne i będzie karane z najwyższą surowością.
Do priorytetów Ministerstwa Cyfryzacji należy przywracanie łączności na terenach dotkniętych kataklizmem oraz prowadzenie rządowej strony powodz2024.gov.pl, która ma zapewniać poszkodowanym niezbędne informacje. W nawiązaniu do wzrostu dezinformacji w sieci, wicepremier Krzysztof Gawkowski przekazał, że zatrzymaniu dwóch Polaków, którzy przyłożyli rękę do szerzenia nieprawdziwych informacji.
– Fala powodziowa zalała 14 odcinków dróg krajowych, z czego 11 zostało już odbudowane. Nieprzejezdne są trzy odcinki dróg krajowych nr 40, 45 oraz 94 na terenie województwa opolskiego – przekazał minister Dariusz Klimczak. Polityk odpowiedzialny za infrastrukturę zdał szczegółowe sprawozdanie ze skuteczności zbiorników, a także podziękował służbom transportowym oraz przewoźnikom, którzy udzielali wsparcia mieszkańcom zalanych terenów.
Minister finansów Andrzej Domański zapewnił, że budżet jest gotowy na odbudowę. Również szefowa resortu zdrowia poinformowała o dostępie poszkodowanych do podstawowej opieki zdrowotnej. – Stan zdrowia żadnego z ewakuowanych pacjentów nie uległ pogorszeniu – tłumaczyła Izabela Leszczyna.
Bez prądu wciąż pozostaje ponad 1000 odbiorców. Zerwane sieci i usterki mają zostać usunięte do końca tygodnia. Ministra Paulina Hennig-Kloska przypomniała o ostrzeżeniu osuwiskowym wydanym przez głównego geologa kraju oraz zagrożeniu płynącym ze zmian klimatu. – Kilka dni po tym, jak w regionie była rekordowa susza hydrologiczna przyszła wielka woda.
Komisja ds. powodzi
Specustawa poświęcona usuwaniu skutków powodzi oraz odbudowie terenów poszkodowanych będzie priorytetem rozpoczętego dzisiaj posiedzenia Sejmu. Marszałek Szymon Hołownia podczas porannego briefingu przekazał, że prace nad rządowym projektem rozpoczną się w czwartek o godz. 13. Lider Polski 2050 ze względu na obszerność zmian, obejmujących działalność 12 ministerstw, zaproponował również utworzenie komisji nadzwyczajnej. W jej skład wejdzie 30 posłów i posłanek. – Nie będziemy powielać złych wzorców poprzedników, pchać tego po nocach, dodawać nagle jakieś wrzutki. Cały dzień i jutrzejsze przedpołudnie nasze służby będą ten projekt czytały, posłowie też oczywiście mogą się z nim zapoznać – mówił Hołownia.
16 miejsc przypadnie członkom koalicji rządowej, a 14 opozycji. W fotelu przewodniczącego marszałek widzi posła Mirosława Suchonia z Polski 2050, który kieruje komisją ds. infrastruktury. Zespół ma pracować nad przepisami przez cały weekend, aby we wtorek Sejm przyjął ustawę i przekazał ją do prac w Senacie.
Przewodnicząca klubu parlamentarnego Lewicy Anna Maria Żukowska poinformowała, że z ramienia jej partii w skład komisji wejdą Marta Stożek i Arkadiusz Sikora, którzy pochodzą z województwa dolnośląskiego.
Specustawa „Odbudowa plus”
Zgodnie z zapowiedzią premiera na pomoc w trakcie powodzi i „Odbudowę plus” ma zostać przeznaczone do 23 mld zł. Kwota zawiera środki europejskie, na które liczymy z Funduszu Spójności i Funduszu Solidarnościowego. – Specustawa powodziowa to jest 100 stron poprawek, które udoskonalą dotychczasowe, obowiązujące prawo, ułatwią, uelastycznią pomoc – tłumaczył Tusk.
Zawarte w ustawie zmiany dotyczą m.in. funkcjonowania sądów. Rozwiązanie umożliwia zawieszenie postępowania – zwłaszcza w sprawach cywilnych i administracyjnych – gdy jedna ze stron nie jest w stanie stawić się na rozprawie. Poszkodowani dłużnicy będą mogli złożyć wniosek o zawieszenie lub wstrzymanie wykonalności egzekucji środków. Przepisy mają zapewnić realizację zadań sądów, które wymagają pilnego rozpoznania, a są utrudnione ze względu na szkody w infrastrukturze lub obsadę kadrową.
Przepisy obejmują też przyznanie nieodpłatnej pomocy prawnej dla poszkodowanych, 12-miesięczne bezzwrotne wsparcie przy spłacaniu rat kredytów, zasiłku losowego na potrzeby edukacyjne uczniów, zasiłki opiekuńcze, a także skrócenie procedur m.in. wydawania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach związanych z przeciwdziałaniem skutkom powodzi.
Czytaj też: Woda? Niech wsiąka! Dlaczego zbiorniki i wyższe wały to tylko tykające bomby
W obszarze gospodarki i pracy projekt przyznaje pracownikom zamieszkującym tereny powodziowe prawo do zwolnienia od pracy w wymiarze pięciu dni lub 40 godzin i znosi zakaz handlu w niedziele dla towarów pierwszej potrzeby. Ważność orzeczeń lekarskich zostanie zawieszona i przedłużona o 30 dni do dnia zakończenia okresu zagrożenia powodzią.
Wsparcie otrzymają również policjanci, strażacy i straż graniczna. Władze lokalne będą mogły upoważniać urzędników gminy do wydawania decyzji o przyznaniu i wypłacie zasiłku powodziowego. Organizacjom pozarządowym zostanie wydłużony czas na realizację zadań publicznych wynikających z umów. Wreszcie nowelizacja ma usprawnić zarządzanie kryzysowe poprzez usunięcie wątpliwości interpretacyjnych.
Projekt specustawy będzie priorytetem dla rządu i parlamentu w najbliższych dniach. We wtorek 1 października zostanie zwołane dodatkowe posiedzenie Sejmu.
Czytaj też: Duda przespał pierwsze dni powodzi i wziął Kempę do pomocy. Urząd dramatycznie go przerasta
Posiedzenie popowodziowe
Spotkanie premiera z Radą Ministrów we wtorek 24 września rozpoczęło się od jawnej odprawy, która ma się odbywać też w najbliższych tygodniach. – Moją intencją jest, żeby każde posiedzenie rządu w tym dramatycznym czasie powodzi i odbudowy po powodzi zaczynało się od takiego konkretnego raportu, który natychmiast powinien docierać do ludzi – wyjaśnił Tusk.
Czytaj też: Kolejne rządy myślą o wyborach, więc dają pieniądze, ale nie odsuną ludzi od wody
Minister spraw wewnętrznych i administracji Tomasz Siemoniak poinformował, że zasiłki otrzymało już blisko 20 tys. rodzin. – Środki uruchomione na różne cele, wspólnie z ministrem finansów, przez MSWiA to jest w tym momencie 564 mln 804 tys. zł – przekazał. Szef resortu finansów dodał, że trwa wprowadzanie bezzwrotnej pomocy dla kredytobiorców hipotecznych na 12 miesięcy niezależnie od wysokości raty.
Minister obrony narodowej Władysław Kosiniak-Kamysz potwierdził rozpoczęcie operacji „Feniks”. W ramach akcji żołnierze będą pomagać w usuwaniu skutków powodzi. – Koszt operacji „Feniks” szacujemy na ok. 175 mln, liczba wydzielonych żołnierzy będzie nie mniejsza niż 5 tys., a na ten moment jest to 26 tys. wydzielonych do operacji – poinformował minister. Zwrócił również uwagę na wsparcie płynące z Turcji, Grecji, Niemiec, Czech czy Szwecji.
Szef resortu cyfryzacji Krzysztof Gawkowski mówił o 16 tys. laptopów, które trafią do poszkodowanych – według ministerstwa edukacji zajęcia zostały zawieszone w 63 szkołach na terenie województw dolnośląskiego, opolskiego i lubuskiego. Gawkowski ujawnił także, że aktywność białoruskiej i rosyjskiej strony w szerzeniu dezinformacji wzrosła o blisko 300 proc.
Dariusz Klimczak, minister infrastruktury, przekazał, że najgorsza sytuacja jest obecnie w województwie opolskim. W Głuchołazach służby planują montaż mostu tymczasowego. W innych miejscowościach trwa przywracanie ruchu kolejowego i drogowego.
Donald Tusk zapowiedział, że w sobotę odbędzie się dodatkowe posiedzenie Rady Ministrów. Będzie oczekiwał kolejnych raportów, a także zajmie się zmianami w budżecie, uwzględniającymi koszty powodzi.