To nie jest scam, jak z angielskiego mawia młodzież. Dwie organizacje – Stowarzyszenie 61 oraz Fundacja Centrum Edukacji – za nas wykonują pracę polegającą na sprawdzeniu poglądów kandydatów. Pytają komitety wyborcze i kandydatów, a następnie poprzez krótki quiz sprawdzają, do których kandydatów nam najbliżej i na jaki komitet warto głosować. Oba portale są bezpłatne.
Który komitet wybrać
Latarnik Wyborczy wskazuje kierunek naszych wyborów od 2005 r. To dzieło Fundacji Centrum Edukacji Obywatelskiej. A działa banalnie. Wystarczy odpowiedzieć na 25 stwierdzeń: zgadzam się, nie zgadzam, nie mam zdania, zaznaczając, czy ta konkretna sprawa jest dla nas bardzo ważna, a strona porówna nasze deklaracje z tymi przesłanymi przez komitety wyborcze.
Twórcy informują, gdy któryś z komitetów odmówi udzielenia odpowiedzi, i próbują uzupełnić braki sami, bazując na programach i wypowiedziach medialnych, zawsze ujawniają swoją metodologię. Komitety mają prawo do każdej odpowiedzi dołączyć krótki komentarz. W tym roku Latarnik zawiera odpowiedzi wszystkich siedmiu ogólnopolskich komitetów wyborczych: PiS, Konfederacji, Bezpartyjnych Samorządowców, PolEXIT, Trzeciej Drogi, Lewicy oraz Koalicji Obywatelskiej.
Po ustosunkowaniu się do wszystkich zdań uzyskany wynik jest przedstawiony w procencie zgodności z komitetami, od najwyższej do najniższej. Stwierdzenia nawiązują do tematów aktualnych, istotnych problemów i zagadnień. W przypadku wyborów do Parlamentu Europejskiego pytania dotyczą tego, co jest ważne z europejskiej perspektywy, wyzwań i kompetencji UE, w tym spraw bieżących, jak migracja, i uniwersalnych, jak integracja. Ale również tematów ważnych dla Polaków, jak granice wspólnoty. Pytania uwzględniają perspektywę najmłodszych wyborców, z którymi przeprowadza się konsultacje. Projektu dogląda grono ekspertów, w którego skład wchodzą badacze i badaczki z uniwersytetów, Klubu Jagiellońskiego, Panoptykonu, Nowej Konfederacji oraz Akademii Wiedzy Obywatelskiej.
Dodatkowo Latarnik Wyborczy zawiera podstawowe informacje dotyczące terminów na pobieranie zaświadczeń, dopisanie do spisu wyborców czy zmianę miejsca głosowania.
Kto jest moim kandydatem?
Stowarzyszenie 61 – nazwa pochodzi od art. 61 konstytucji („Obywatel ma prawo do uzyskiwania informacji o działalności organów władzy publicznej oraz osób pełniących funkcje publiczne”) – na stronie MamPrawoWiedziec.pl publikuje quiz, który w zbliżony sposób podpowiada, na kogo warto zagłosować.
Podstawowa różnica polega na tym, że kwestionariusz wcześniej wypełnili sami kandydaci i to ich odpowiedzi będą dla nas punktem odniesienia. Możemy wybrać okręg, w którym głosujemy, a nasze odpowiedzi będą porównywane do konkretnych nazwisk kandydatów. Quiz zawiera ok. 20 pytań i stwierdzeń, odpowiadamy „tak” lub „nie”. Bardziej złożone pytania pozwalają odpowiedzieć: zgadzam się, nie zgadzam, raczej zgadzam, raczej nie zgadzam lub nie mam zdecydowanej opinii w tej sprawie.
Kandydaci byli pytani o sprawy najgłośniejsze i powracające w kampaniach. To m.in. rolnictwo, emisja CO2, zakaz rejestracji aut spalinowych, atom, zielona transformacja czy import z Chin. A ponadto: co należy zrobić ze sztuczną inteligencją i jaka powinna być strategia przemysłu obronnego w Europie. Pojawiają się też trudne tematy, jak migracje, pushbacki, przyjmowanie nowych państw, stosowanie jednolitej wykładni prawa itd.
Po odpowiedzi na wszystkie stwierdzenia jesteśmy odsyłani na stronę, na której widzimy tabelkę z nazwiskami kandydatów, ich numer na liście i komitet wyborczy, a także procentową zgodność z naszymi odpowiedziami. Możemy przejrzeć ich kwestionariusze i porównać samodzielnie. Odpowiedzi przesłali m.in. Tobiasz Bocheński z PiS, Robert Biedroń z Lewicy, Andrzej Halicki z KO, Michał Gramatyka z Trzeciej Drogi czy Krystian Kamiński z Konfederacji. W sumie ponad 1000 kandydatów ze wszystkich okręgów.
Oba portale oferują podobne narzędzia i mogą się uzupełniać. Ważne decyzje warto zweryfikować dwa razy.