Prawny bajpas Morawieckiego drogą do Trybunału Stanu?

Premier złamał konstytucję i Kodeks wyborczy. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie opublikował uzasadnienie wyroku w sprawie skargi na polecenie zorganizowania wyborów przez pocztę.

Z tym wyrokiem PiS nie może zrobić tego, co robił z wyrokami Trybunału Konstytucyjnego, zanim przejął nad nim władzę. Nie może odmówić jego publikacji, bo nie leży to w kompetencjach władzy wykonawczej. Nie można więc twierdzić, że wyroku nie ma, jeśli nie został opublikowany.

Kompromitacja Morawieckiego

Więc wyrok jest. Nieprawomocny, ale i bez tego jest dla premiera wielką kompromitacją. Pokazuje i zachowuje dla historii metodykę działania rządów PiS opartą na zasadzie, że prawo nie może krępować woli władzy. W tym przypadku wolą władzy było jak najszybciej przeprowadzić wybory prezydenckie z obawy, że sympatia odwróci się od Andrzeja Dudy. Na przeszkodzie stała pandemia, więc władza wymyśliła wybory korespondencyjne, rzekomo bezpieczniejsze.

Ale wymyśliła chaotycznie, w ostatniej chwili, w sposób niegwarantujący ani bezpieczeństwa głosujących, ani zabezpieczenia przed fałszerstwami. Ani realizacji konstytucyjnych warunków postawionych wyborom (mają być bezpośrednie, równe oraz tajne).

Ustawa poszła do Senatu, co zahamowało jej natychmiastowe wejście w życie. Więc premier Morawiecki zastosował prawny bajpas: zastąpił ustawę poleceniem. Polecił Poczcie Polskiej, by zorganizowała te nietajne, nierówne i niebezpośrednie wybory z pominięciem Państwowej Komisji Wyborczej.

Wybory koniec końców się nie odbyły, bo nie dało się ich zorganizować. Ale do złamania prawa doszło, co stwierdza wyrok warszawskiego WSA: premier działał bez podstawy prawnej, czym rażąco naruszył art. 7 konstytucji mówiący, że władza funkcjonuje na podstawie i w granicach prawa. W dodatku polecając Poczcie Polskiej wejść w kompetencje PKW, premier złamał Kodeks wyborczy. A także konstytucję (art. 127), polecając przeprowadzenie wyborów z naruszeniem zasad tajności, bezpośredniości i równości.

Władza usiłowała zapobiec temu wyrokowi. Jak doniósł TVN24, w połowie lipca prokuratura przez 15 godzin przesłuchiwała konstytucjonalistę dr. hab. Michała Bernaczyka, usiłując go przekonać, że swojej opinii o działaniu premiera Morawieckiego bez podstawy prawnej nie napisał na zlecenie Biura Analiz Sejmowych (prawnik się nie ugiął).

Sędziowie zachowują niezależność

Odwołanie od nieprawomocnego wyroku WSA rozpatrzy Naczelny Sąd Administracyjny. Ale rząd liczy się z tym, że i tym razem przegra, więc chce uchwalić „ustawę o nieodpowiedzialności” funkcjonariuszy za łamanie prawa w związku z pandemią. Tyle że taka ustawa nie unieważni wyroku sądu, który zgodził się z argumentacją RPO, że polecenie premiera nie miało na celu przeciwdziałania pandemii.

W dodatku prawnicy Morawieckiego zaplątali się we własne nogi, bo w swoim stanowisku dla WSA stwierdzają, że polecenie dotyczyło tylko technicznych działań Poczty Polskiej. Skoro tak, to owe działania leżały w gestii prezesa poczty, a nie premiera.

Uchwalenie „ustawy o nieodpowiedzialności” nie zagwarantuje Morawieckiemu nieodpowiedzialności przed Trybunałem Stanu. Projekt władzy dotyczy bowiem tylko odpowiedzialności karnej i nie znosi odpowiedzialności konstytucyjnej. Wyrok NSA zaś, gdyby zapadł po myśli premiera, może być zakwestionowany przed Trybunałem Stanu, jeśli w jego wydaniu weźmie udział sędzia nominowany przez stworzoną przez PiS Krajową Radę Sądownictwa. W szczególności jeśli prezydent Duda powołał go mimo wstrzymania nominacji przez NSA do czasu rozpatrzenia skarg na konkurs do neo-KRS.

Opozycja żąda dymisji premiera. Jeśli NSA wyrok podtrzyma, trudno będzie te żądania ignorować.

I na koniec: wyrok WSA jest dla PiS faktyczną i wizerunkową przegraną w wojnie wypowiedzianej przez tę władzę sędziom. Okazuje się, że mimo represji zachowują niezawisłość. A premier Morawiecki może się stać obciążeniem dla rządu Zjednoczonej Prawicy.