Otwarte fundusze emerytalne przejdą do historii zapewne na początku 2020 r., czyli 21 lat po swoich narodzinach. Jednak tylko przez 12 lat działały zgodnie z założeniami wielkiej reformy przeprowadzonej za rządów Jerzego Buzka. Już w 2011 r. składka przekazywana do OFE została drastycznie zmniejszona, a trzy lata później fundusze straciły na rzecz ZUS ponad połowę swoich aktywów. Teraz reszta trafi na Indywidualne Konta Emerytalne albo również do ZUS. Zdecyduje każdy ubezpieczony, ale przy pierwszej opcji państwo zabierze jeszcze 15 proc. podatku, zwanego dla niepoznaki „opłatą przekształceniową”.
Chociaż OFE mają burzliwą historię, wciąż są sporo warte. Pod koniec marca ich aktywa wynosiły prawie 162 mld zł, a liczba rachunków wynosiła ponad 16,1 mln – czyli na każdy przypadało ok. 10 tys. zł. W tej chwili działa jeszcze dziesięć OFE, które zostaną na początku przyszłego roku przekształcone w fundusze inwestycyjne. Pieniądze lokują przede wszystkim w akcjach spółek notowanych na polskiej giełdzie. Jeśli zatem znaczna część Polaków zdecyduje, aby resztki swoich oszczędności w OFE przenieść do ZUS zamiast na IKE, mocno ucierpi warszawski parkiet.
Wybór między przelaniem resztek pieniędzy z OFE do ZUS lub na IKE wcale nie będzie prosty. W przypadku IKE rząd twierdzi, że poza jednorazowym podatkiem w wysokości 15 proc. kolejnych danin przy wypłacie pieniędzy po przejściu na emeryturę już nie będzie. Ale przecież następna władza tej obietnicy trzymać się nie musi. Poza tym IKE będą zarządzane przez fundusze inwestycyjne, a z tym wiążą się kolejne prowizje. Za to wybór ZUS co prawda uchroni nas teraz przed podatkiem, ale fiskus o swoje upomni się przy wypłacie emerytur. Do tego środki te nie będą dziedziczone. Rząd sprytnie się więc zabezpieczył – bez względu na decyzje obywateli on zarobi, oni stracą.