JACEK ŻAKOWSKI: – Czy Kościół rządzi światem?
ANNA GRZYMAŁA-BUSSE: – Nie rządzi. Ale stara się wcielić w życie głęboko zakorzenioną wiarę, że światem powinno rządzić prawo naturalne, czyli boskie.
Które Kościół reprezentuje z urzędu?
Zwłaszcza Kościół katolicki chce wywierać wpływ na politykę poprzez wierzących polityków i przez ogół wiernych. Ale to jest raczej wpływanie niż rządzenie wprost.
Na jedno wychodzi, kiedy prezydent Rzeszowa przerywa próby spektaklu dotykającego m.in. kościelnej pedofilii. Formalnie Kościół tylko „wpływa”, ale robi to tak skutecznie, jakby rządził.
Rządzą politycy ulegający wpływom. W Polsce ulegają łatwo i powszechnie, więc Kościół bardzo skutecznie wywiera presję na rząd, politykę, kulturę. W skali świata to raczej jest ewenement niż norma. Takich krajów jak Polska jest mało. I szybko ich ubywa. Bo w nowoczesnym świecie im bardziej Kościół angażuje się w politykę, tym szybciej trwoni autorytet moralny. Wierni odchodzą, a wraz z tym maleją wpływy Kościoła. To się już w wielu krajach dokonało w XXI w. Irlandia i Chorwacja są bardzo dobrym przykładem.
Na czym ten polski ewenement polega?
Historycznie na utożsamieniu polskości z katolicyzmem i Polaków z Kościołem katolickim. W najtrudniejszych historycznych momentach Kościół był opoką Polaków. To stworzyło bardzo głęboką więź między narodem a wiarą, a także politykami a hierarchią Kościoła. Na poziomie elit powstał system ponadpolitycznych przenikających się więzi, które często są silniejsze niż polityczne podziały.
I niż wola wyborców. W demokracji to jest polityczny fenomen.
Nie tylko w polskiej demokracji. W Irlandii też tak było i długo działało podobnie jak w Polsce.