„Mamy nowy program, program trudny. Pierwszy jego punkt to 500 plus od pierwszego dziecka od 1 lipca” – ogłosił Jarosław Kaczyński na sobotniej konwencji. Prezes otrzymał owacje na stojąco, a Beata Szydło nazwała ten projekt „przełomem kopernikańskim”.
Pod koniec stycznia, tuż po publikacji „taśm Kaczyńskiego”, mój rozmówca z Nowogrodzkiej tak opowiadał o planowanej konwencji: – To jeszcze nie będzie program wyborczy, ale premier zaprezentuje ważne społecznie i gospodarczo propozycje. Nie będziemy już dawać ludziom pieniędzy do ręki. Szef rządu miał ogłosić projekt inwestycji przywracającej połączenia autobusowe na wykluczonej komunikacyjnie prowincji. Wtedy jeszcze PiS tak bardzo nie przejmował się taśmami, ale po trwającym od kilku tygodni serialu pt. „jak prezes negocjował budowanie wieżowców”, trzeba było ratować wizerunek prezesa. Dlatego to nie premier ogłosił programowe propozycje, ale prezes PiS – i jednak są to pieniądze do ręki.
Czytaj także: 500 plus tylko dla małżeństw? Program PiS nie nadąża za rzeczywistością
500 plus obietnicą zwycięskich wyborów?
Wygląda na to, że 500 plus na pierwsze dziecko ma przede wszystkim ratować wizerunek prezesa i zapewnić zwycięstwo w najważniejszych – jak mówią w partii – wyborach o reelekcję. Te dopiero jesienią, ale w PiS są przekonani, że wyniki eurowyborów są najlepszym prognostykiem. To dlatego usłyszeliśmy te pięć kosztownych obietnic, które mają być spełniane już od lipca.
Jeśli ktoś myśli, że 500 plus na pierwsze dziecko to wyraz troski PiS, a nie polityczna kalkulacja, temu należy zadedykować tych pięć wypowiedzi polityków PiS – tak odpowiadali wszystkim, którzy chcieli 500 plus już na pierwsze dziecko:
Elżbieta Rafalska, minister rodziny, pracy i polityki społecznej: „Do pierwszego dziecka nie trzeba ich [rodziców – red.] nadzwyczajnie zachęcać bodźcami ekonomicznymi. Decyzja o pierwszym dziecku nie jest decyzją ekonomiczną, a raczej kulturową, z którą nie mamy problemu”.
Bartosz Marczuk, wiceminister rodziny, pracy i polityki społecznej: „Jeżeli chodzi o kryterium na pierwsze dziecko, przypomnę, że ewentualne zniesienie kryterium na pierwsze dziecko w programie kosztowałoby niebagatelną kwotę ok. 18 mld zł, podczas gdy w 2017 r. na cały program wydaliśmy z kosztami usługi i pieniędzmi, które trafiły do rodzin zastępczych, 23,8 mld zł. De facto oznacza to podwojenie tego programu. Jakie cele mielibyśmy dzięki temu – jeżeli patrzymy na te wszystkie trzy główne cele, o których mówiliśmy – osiągnąć? Redukcja ubóstwa już jest, inwestycja w kapitał ludzki jest, ten bodziec prodemograficzny, czyli od drugiego dziecka w górę – też jest spełniony”.
Poseł Antoni Duda: „Do pani przewodniczącej, która apeluje o 500 zł na pierwsze dziecko: program 500 plus w swoim założeniu zachęcał do więcej niż jednego dziecka. Do pierwszego dziecka w zasadzie zachęcać nie trzeba. Młodzi ludzie wiążą się ze sobą w zasadzie po to, żeby być ze sobą i mieć dziecko. (...) Tak że do pierwszego dziecka zachęcać nie trzeba, stąd program 500 plus w swojej idei właśnie zachęcał do drugiego i więcej dzieci”.
Beata Szydło, wicepremier: „To nie jest program socjalny, to program prodemograficzny. Założyliśmy, że w tych rodzinach, w których będzie każde kolejne dziecko, natomiast wsparcie socjalne daje dużo innych programów, z których rodziny mogą korzystać. (...) Nie przewidujemy zmiany programu Rodzina 500 plus w zakresie zwiększenia na kolejne dzieci”.
W lipcu 2016 r. ówczesny wicepremier Mateusz Morawiecki mówił na zamkniętym spotkaniu do członków PiS, że 500 plus jest na kredyt: „W dłuższej perspektywie to nam nie zbuduje PKB. Państwu bardziej niż konsumpcja potrzebne są inwestycje i oszczędności. A przypominam, że 500 plus jest na kredyt. Zadłużyliśmy się o dodatkowe 20 mld zł, bo chcemy promować dzietność. Jesteśmy we własnym gronie i nie musimy mówić sobie tylko pięknych słów”.
Joanna Solska: PiS przelicytował sam siebie