Stanowisko Komitetu Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk z 2 marca 2017 r.
Jesteśmy obywatelami, których charakteryzuje głębokie zaangażowanie w sprawy społeczne. Dlatego czujemy się w obowiązku kolejny raz zabrać głos w sprawie aktualnej sytuacji w kraju. Poprzednio Komitet Nauk Prawnych PAN wyraził swoje zdanie w uchwale nr 1/2015 Komitetu Nauk Prawnych PAN z dnia 26 listopada 2015 r. Nie możemy milczeć, gdy arbitralnie zmieniany jest ustrój, niszczone są instytucje państwa i gdy z pogardą traktuje się środowisko prawnicze. Milczenie mogłoby zostać odczytane jako brak zainteresowania lub – co gorsza – jako aprobata dla poczynań tych, którzy lekceważą reguły obowiązującego prawa. Społeczeństwo polskie przeżywa trudny okres. Podziały społeczne pogłębiają się z każdym dniem, a ich zlikwidowanie będzie zadaniem, z którym przyjdzie się mierzyć wielu pokoleniom Polaków. W poczuciu odpowiedzialności i nadziei na dialog apelujemy o:
– upowszechnianie rzetelnej wiedzy prawniczej. Niewiedza i manipulacje prowadzą nie tylko do pojedynczych naruszeń obowiązującego prawa, ale tworząc wyłom w systemie, godzą w wiele osób, w tym także i tych, którzy to prawo łamią;
– posługiwanie się prawem wyłącznie jako narzędziem do działania na rzecz dobra wspólnego, w społeczeństwie złożonym nie tylko z tych, którzy tworzą statystyczne większości;
– poszanowanie litery i ducha Konstytucji RP, podstawy ustroju niepodległej Polski, przyjętej w referendum powszechnym, a więc przez suwerena;
– realizację wszelkich celów politycznych z poszanowaniem wolności i praw jednostki oraz zasad demokratycznego państwa prawa;
– rezygnację z dezawuowania wszelkich autorytetów, nie tylko osób, ale i wartości ogólnych: wiedzy i wykształcenia. Krótkotrwałym korzyściom politycznym w dłuższej perspektywie towarzyszą tu ogromne szkody społeczne i nieuchronne obniżanie autorytetu i zaufania do wszelkiej władzy;
– zaprzestanie posługiwania się w wypowiedziach publicznych językiem stygmatyzującym, uniemożliwiającym jakiekolwiek porozumienie, odzierającym adwersarzy z godności;
– zaprzestanie przedkładania krótkotrwałego sukcesu medialnego nad merytoryczną dyskusję jako nie odpowiadającego powadze dyskursu i obniżającego pozycję dyskutantów;
– nieposługiwanie się dezinformacją jako prowadzącą do dezorientacji społeczeństwa i niszczenia społeczeństwa obywatelskiego;
– nieodwoływanie się do resentymentów, odnawiania starych podziałów społecznych, dzielenia ludzi według arbitralnie wybranych kryteriów, ponieważ nosi to wszelkie znamiona manipulacji i nie odpowiada standardom dobrze prowadzonej działalności publicznej.
Żywiąc głębokie przekonanie, że tylko realizacja powyższych postulatów stanowić może punkt wyjścia do uzdrowienia obecnej sytuacji, deklarujemy również gotowość do współdziałania ze wszystkimi, którzy kierując się dobrą wolą, pragną poszanowania wolności człowieka oraz zasad wyrażonych w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.
prof. dr hab. Ewa Bagińska
zastępca przewodniczącego Komitetu Nauk Prawnych PAN
***
W części posiedzenia poświęconej stanowisku wzięło udział 18 członków KNP PAN. Stanowisko przyjęto jednogłośnie.