Zyta Gilowska urodziła się 7 lipca 1949 roku w Nowym Mieście Lubawskim. Była absolwentką Instytutu Nauk Ekonomicznych Uniwersytetu Warszawskiego. Jako studentka brała udział w tzw. wydarzeniach marcowych w 1968 roku.
Później związała się z Uniwersytetem Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Obroniła tam pracę doktorską, a w 1994 roku uzyskała habilitację. W 1999 roku otrzymała tytuł profesora nauk ekonomicznych.
Karierę polityczną zaczynała w Kongresie Liberalno-Demokratycznym, potem związała się z Unią Wolności. Doradzała także prezydentowi Lechowi Wałęsie. W 2001 roku wystartowała z list Platformy Obywatelskiej i po raz pierwszy trafiła do Sejmu. Była jedną z twarzy forsowanego przez PO projektu zmian w podatkach znanego jako „3x15”.
Z partią Tuska rozstała się w 2005 roku. Musiała odejść z Platformy Obywatelskiej, bo oskarżono ją o popieranie kandydatury syna do parlamentu. Nie chodziło o osobiste kwalifikacje członków rodziny, ale o ochronę instytucji państwa przed rodzinną lojalnością.
7 stycznia 2006 prezydent Lech Kaczyński na wniosek premiera Kazimierza Marcinkiewicza powołał ją na urząd wicepremiera i ministra finansów. Jej odwołanie nastąpiło w czerwcu 2006, kiedy to Rzecznik Interesu Publicznego Włodzimierz Olszewski zarzucił Zycie Gilowskiej „kłamstwo lustracyjne”. Sąd lustracyjny pierwszej instancji, po rozpatrzeniu sprawy, w we wrześniu 2006 orzekł jednak, że złożyła ona zgodne z prawdą oświadczenie lustracyjne.
Wówczas we wrześniu 2006 została ponownie powołana na stanowisko ministra finansów i wicepremiera w rządzie Kaczyńskiego. 7 września 2007 roku została odwołana z funkcji wicepremiera i ministra finansów z jednoczesnym powołaniem na sekretarza stanu w Ministerstwie Finansów i tymczasowego kierownika resortu. 10 września tego samego roku ponownie została powołana na oba urzędy, na których zasiadała do kolejnych wyborów parlamentarnych.
Drugi raz mandat poselski uzyskała w 2007 roku, kandydując z list PiS. Była jednym z głównych doradców ekonomicznych Jarosława Kaczyńskiego.
W 2008 roku zaczęła wycofywać się z życia politycznego ze względu na kłopoty ze zdrowiem. Z wrodzoną wadą serca zmagała się od lat. Najpierw złożyła zdobyty rok wcześniej mandat poselski. W 2013 roku zrezygnowała także z zasiadania w Radzie Polityki Pieniężnej, w skład której powołał ją w 2010 roku Lech Kaczyński.
W 2002 r. prof. Zyta Gilowska zajęła pierwsze miejsce w „Rankingu posłów” POLITYKI. Wskazali ją prawie wszyscy dziennikarze biorący udział w ankiecie. A jak komplementowano profesorkę? Oto przykłady: „Po prostu kobieta-fachowiec. To wystarczy”, „Prawdziwa herod-baba” w jak najbardziej pozytywnym znaczeniu. Ma cięty język, radiowcy lubią ją nagrywać”, „(wyróżniona) za twórcze kontynuowanie dzieła jej poprzedniczek, posłanek prawicowych, sprawnych intelektualnie, zniewalających posłów wdziękiem, ale gdy trzeba także ostrością wypowiedzi”.