CBOS: Większość Polaków sprzeciwia się klauzuli sumienia. Zwolennikami wyborcy PiS i PSL
Blisko trzy czwarte badanych (73 proc.) sądzi, że nawet w sytuacji konfliktu sumienia lekarz nie może odmówić wydania skierowania na badania prenatalne, gdy istnieje podwyższone ryzyko wady genetycznej lub rozwojowej płodu.
Prawie dwie trzecie ankietowanych (62 proc.) uważa, że lekarz nie może odmówić wydania skierowania na zabieg przerwania ciąży w sytuacji, gdy kobieta – zgodnie z prawem – może mu się poddać. Również ponad połowa pytanych (52 proc.) jest zdania, że lekarz nie może, powołując się na własne sumienie, odmówić wykonania zabiegu przerwania ciąży, jeśli prawo na to zezwala. Jeśli chodzi o in vitro, to aż 59 proc. respondentów uważa, że lekarz nie ma prawa – bez względu na wyznawane zasady – odmówić parze wykonania takiego zabiegu.
Przyzwolenie Polaków na odmowę podjęcia przez lekarza działań niezgodnych z jego sumieniem kształtuje się na poziomie od 12 proc. – w odniesieniu do badań prenatalnych, do 32 proc. – jeżeli chodzi o wykonanie zgodnego z prawem zabiegu przerwania ciąży.
Przeciwko klauzuli: z PO, z miasta i niepraktykujący
Największy sprzeciw wobec klauzuli sumienia wyrażają osoby w ogóle niepraktykujące religijnie oraz mieszkańcy dużych miast. Największymi przeciwnikami klauzuli sumienia są prywatni przedsiębiorcy, personel średniego szczebla, w tym technicy i pracownicy administracyjno-biurowi. A jeśli chodzi o preferencje partyjne przeciwników klauzuli sumienia, to jest ich najwięcej wśród potencjalnych wyborców PO i SLD.
Zwolennicy klauzuli: z PiS, religijni i rolnicy
Lekarzy kierujących się sumieniem popierają przede wszystkim osoby religijne i praktykujące minimum raz w tygodniu, ale też ludzie z podstawowym wykształceniem i ci, którzy przekroczyli 65. rok życia. Klauzulę popierają najczęściej rolnicy i emeryci, wyborcy PiS i PSL.
Farmaceuci powinni sprzedawać
Zdecydowana większość respondentów (76 proc.) jest przeciwna stosowaniu klauzuli sumienia przez farmaceutów. Przyzwolenie na odmowę sprzedawania środków antykoncepcyjnych w sytuacji, gdy jest to niezgodne z sumieniem, daje farmaceutom jedynie co ósmy pytany (12 proc.), przy czym tylko 3 proc. nie ma co do tego żadnych wątpliwości.
Co ciekawe, nawet wśród tych, którzy generalnie sprzeciwiają się stosowaniu antykoncepcji, wyraźnie przeważa pogląd, że farmaceuta nie może odmówić zrealizowania recepty na tego typu środki (55 proc.).
CBOS zapytało Polaków o klauzulę sumienia w związku z kontrowersjami, jakie wzbudziło podpisanie przez część środowiska lekarskiego „Deklaracji wiary”. Lekarze uznali w niej pierwszeństwo prawa boskiego nad ludzkim.
Tymczasem zgodnie z ustawą o zawodzie lekarza może on odmówić wykonania świadczeń zdrowotnych niezgodnych z jego sumieniem, ale z zaznaczeniem, że wskaże realne możliwości uzyskania tego świadczenia u innego lekarza lub w innej placówce. Lekarz musi też uzasadnić i odnotować ten fakt w dokumentacji.