Klasyki Polityki

Żegnaj, wszywko

Esperal był modny, ale z alkoholizmu nie leczył

Balcerek: „Ten cały odwyk to lipa. (...) Ile oni tam wódy wypijają!”.
Anioł: „Tak jest, tak było dawniej panie Balcerek, jak brali na antabus albo na esperal.
Ale teraz? Zanikiem pamięci leczą. Uśpią pana, igłę wbiją, jak pan się obudzi, to nic pan nie pamiętasz”.
Balcerek: „Bajery!”. Balcerek: „Ten cały odwyk to lipa. (...) Ile oni tam wódy wypijają!”. Anioł: „Tak jest, tak było dawniej panie Balcerek, jak brali na antabus albo na esperal. Ale teraz? Zanikiem pamięci leczą. Uśpią pana, igłę wbiją, jak pan się obudzi, to nic pan nie pamiętasz”. Balcerek: „Bajery!”. mat. pr.
Kiedy warszawska Polfa wstrzymała produkcję preparatu nazywanego esperalem, jego wszczepienie zaczęło kosztować dwa razy więcej.

Artykuł ukazał się w tygodniku POLITYKA w październiku 2008 r.

Przez kilka dziesięcioleci esperal zadomowił się w literaturze i filmie, a sama nazwa weszła do potocznej polszczyzny, często w znaczeniach nie związanych z leczeniem alkoholizmu.

Drukarze i redaktorzy esperalem nazywają wszywane w grzbiety czasopism dodatki reklamowe lub tematyczne. Wymiennie taki dodatek nazywa się wszywką. Prawnicy i fachowi pracownicy resortów mówią o esperalu, produkując przepisy wykonawcze i rozporządzenia do ustaw. Zaszyć się, nie znaczy już schować się gdzieś (na prowincji, w lesie), ale dać sobie wszyć esperal. Co jakiś czas pojawia się nowy typ esperalu. Poseł Zbigniew Girzyński zalecił ostatnio na swoim blogu, aby Januszowi Palikotowi, „nałogowemu obrażaczowi” pana prezydenta i posłów PiS, wszyć „specjalny charakterologiczny esperal”.

Straszak

Esperal (z francuskiego esperer – mieć nadzieję, z łacińskiego sperare – oczekiwać) wprowadzono do praktyki klinicznej w 1955 r. we Francji, a w 1968 r. w Anglii. Zawierał tę samą substancję czynną co doustne tabletki antabus i anticol – disulfiram. I pod taką właśnie nazwą tabletki do implantacji produkowała warszawska Polfa.

Disulfiram, substancja zawierająca siarkę, stosowana była w medycynie od 1880 r. Początkowo zewnętrznie, do leczenia świerzbu. Do leczenia alkoholizmu po raz pierwszy użyli jej Duńczycy: Hald, Jacobsen i Martensen-Larsen, w 1948 r.

Organizm człowieka rozkłada alkohol na dwutlenek węgla i wodę; podczas tego procesu wydziela się substancja trująca – aldehyd octowy, która w normalnych warunkach ulega szybkiemu rozpadowi, nie wpływając na nasze samopoczucie. Disulfiram hamuje proces rozpadu tej substancji, co prowadzi do zatrucia organizmu aldehydem octowym.

Reklama