Prosto z książki
Książka mądrze euroentuzjastyczna. I inne nowe dzieła historyczne
Środkowoeuropejczyk
Homelands. Historia osobista Europy, Timothy Garton Ash, Wydawnictwo Znak Horyzont, Kraków 2024, s. 528
Brytyjski dziennikarz, eseista, historyk, autor wybitnych tekstów, wielu książek. Timothy Garton Ash. Jego osobista historia Europy powinna znaleźć się nie tylko na obowiązkowej liście lektur każdego maturzysty, ale i każdego odpowiedzialnego obywatela. Opowieść zaczyna się w 1945 r., doprowadzona została do dzisiaj. Ash wyróżnił najważniejsze etapy wyłaniania się idei, a potem tworzenia wspólnej Europy. Więc najpierw obraz roku 1945 – Europa „zniszczona”. Następnie – „podzielona” (1961–79), „rosnąca” (1980–89), „triumfująca” (1990–2007) i wreszcie – „słabnąca” (2008–22). Dla autora chyba najważniejszym przełomem był rok 1989, który zmienił historię Europy i Europejczyków. Pisze, że rozpoczęcie włączania do Unii Europejskiej nowych państw zmieniało tożsamość milionów ludzi. Sam czuje się Środkowoeuropejczykiem, bo tę część kontynentu zna, miłuje i wnikliwie opisuje.
W ostatnim rozdziale identyfikuje słabości, ograniczenia i wyzwania, przed jakimi stanęła Wspólnota w ostatnich kilkunastu latach. Lista jest długa: imigranci, kryzysy gospodarcze, brexit, wojna w Ukrainie…
Ale autor jest optymistą, mimo słów krytyki i różnych zastrzeżeń stwierdza, że dzisiejsza Europa jest o wiele lepsza od tej, którą zobaczył w końcu lat 60., gdy jako uczeń znalazł się w Paryżu, po raz pierwszy poza Anglią. Był obcy w obcym kraju. Dzisiaj zna całą Europę i wszędzie czuje się dobrze.
To jest wspaniała książka, świetnie napisana i mądrze euroentuzjastyczna.
WIESŁAW WŁADYKA
Obraza obyczajów
Odważne życie Eve Adams w niebezpiecznych czasach, Jonathan Ned Katz, Grupa Wydawnicza Foksal, Warszawa 2024, s.