Historia

Wojna o Cieszyn

Wojna ośmiodniowa o Śląsk Cieszyński

Żołnierze pułku piechoty ziemi cieszyńskiej na linii frontu, już po zawarciu rozejmu, luty 1919 r. Żołnierze pułku piechoty ziemi cieszyńskiej na linii frontu, już po zawarciu rozejmu, luty 1919 r. AN
Między odradzającymi się Polską i Czechosłowacją doszło sto lat temu do krwawego starcia, które odcisnęło piętno na dalszych relacjach obu państw.
Lech Mazurczyk/Polityka

W czasie I wojny światowej wielokrotnie dochodziło do rozmów między polskimi i czeskimi politykami. W październiku 1917 r. w USA Tomáš Garrigue Masaryk (późniejszy prezydent Czechosłowacji) i Roman Dmowski mówili nawet o ścisłym związku politycznym, współpracy gospodarczej oraz sojuszu wojskowym, co pozwoliłoby przeciwstawić się potędze Niemiec. Ważne spotkanie odbyło się podczas uroczystości z okazji 50-lecia Teatru Narodowego w Pradze. 17–16 maja 1918 r. grupa galicyjskich działaczy (m.in. Wincenty Witos, Jędrzej Moraczewski i Leon Wasilewski) rozmawiała z czeskimi politykami niepodległościowymi, m.in. Karelem Kramářem (późniejszym pierwszym premierem Czechosłowacji). Optymistycznie zakładano, że problem wspólnych granic (na Śląsku Cieszyńskim oraz na Spiszu i Orawie) będzie można łatwo rozstrzygnąć w duchu przyjaznego kompromisu. Zapewniano się wzajemnie, że „dla paru wsi nie będziemy psuć przyjacielskich relacji”. Niestety, kiedy niepodległość obu państw stała się rzeczywistością, okazało się, że każda ze stron inaczej rozumiała przynależność tych „paru wsi” i skalę kompromisu.

Na Śląsku Cieszyńskim polsko-czeski konflikt rozpoczął się już pod koniec XIX w. Wtedy zaczęła się walka o dusze – rywalizacja o wzbudzenie, a często o stworzenie od podstaw świadomości narodowej polskiej lub czeskiej. Polami tych starć były język nauczania w szkołach, obsada kościołów, władz gminnych i miejskich. Po 1905 r. ważnymi uczestnikami tej rozgrywki stali się Ślązakowcy, czyli członkowie Śląskiej Partii Ludowej, kierowanej przez Józefa Kożdonia; choć mówili po polsku, identyfikowali się z kulturą niemiecką. Sytuację dodatkowo gmatwał fakt, że w największych miastach tego regionu (Cieszyn, Bielsko, Bogumin, Skoczów) ludność niemiecka stanowiła większość.

Polityka 4.2019 (3195) z dnia 22.01.2019; Historia; s. 61
Oryginalny tytuł tekstu: "Wojna o Cieszyn"
Reklama