Zmarł Daniel Ellsberg. Człowiek, który wykradł akta wojny wietnamskiej

Jako odpowiedzialny obywatel USA nie mogłem dłużej uczestniczyć w ukrywaniu informacji przed opinią publiczną – oświadczył Daniel Ellsberg i oddał się w ręce FBI. To on jest patronem tych wszystkich, którzy w imię dobrej sprawy ujawniają mroczne sekrety władzy.

Wikipedia Amerykański niszczyciel USS Maddox, główny bohater incydentu w Zatoce Tonkińskiej.

1

12 czerwca 1971 r., w sobotę wieczorem, Daniel Ellsberg z żoną Patricią wybierali się do kina. Gdy po drodze wpadli po dwójkę przyjaciół, gospodarz dostrzegł od razu, że Ellsberg jest roztrzęsiony. Powodem był telefon, tuż przed wyjściem z domu, od kogoś z „New York Timesa”: coś dziwnego działo się w redakcji, ale informator nie chciał mówić o szczegółach.

Coś dziwnego to była armia ochroniarzy, którą szefowie gazety ustawili wokół budynku, podczas gdy maszyny drukarskie szły pełną parą. Drukowano tajne dokumenty rządu, które miały ukazać się w niedzielnym wydaniu.

– Powinieneś się cieszyć – powiedział do Ellsberga ów przyjaciel (Howard Zinn, działacz antywojenny, w przyszłości jeden z najsłynniejszych historyków USA).

– Tak, ale jestem wściekły, że mi nie powiedzieli.

Następnego ranka Ameryka przeczytała sześć kolumn dokumentów i komentarzy pt. „Wietnamskie archiwum: studium Pentagonu przedstawia trzy dekady rosnącego uwikłania USA”. W życiu Ameryki i w życiu Ellsberga nic już nie miało być takie jak dawniej.

2

10 lat wcześniej, jesień 1961 r. 30-letni Ellsberg, absolwent ekonomii na Harvardzie i pracownik RAND Corporation (think tanku na usługach Pentagonu), ląduje w Sajgonie. Składa wizytę amerykańskim doradcom wojskowym. Kraj jest podzielony na dwa wrogie państwa: w Demokratycznej Republice Wietnamu rządzą komuniści Ho Chi Minha (północ), w Republice Wietnamu – antykomuniści Ngo Dinh Diema (południe), jednak w siłę rośnie tu rewolucyjna partyzantka.

Dowódca amerykańskich wojskowych w Sajgonie zachęca oficerów do szczerości w rozmowach z gośćmi z Waszyngtonu. Pewien pułkownik mówi do Ellsberga: – Diem, którego popieramy, to dyktator. Partyzanci prędzej czy później wygrają.