Na czele samotny lider, daleko w tyle zmęczony peleton przed ostatnim punktem żywieniowym. Strata nie maleje, a do mety z napisem „wybory” już blisko. Decydujące tygodnie prezydenckiej kampanii, z telewizyjną prezentacją, są dla rywali Kwaśniewskiego ostatnią szansą na pozyskanie nowego elektoratu. Jeśli coś istotnego ma się zmienić do dnia wyborów, to niemała część społeczeństwa musiałaby przenieść swoje sympatie na rywali obecnego prezydenta.
Każdy kandydat na prezydenta musi mieć zaufanych sztabowców, kompetentnych doradców, rzutkich organizatorów. Potrzebne są mu jednak również znane postaci, które zdecydują się go publicznie poprzeć. „Piękne twarze”, jak się mówi o takich ludziach (nie należy tego określenia traktować zbyt dosłownie), otaczające pretendenta do najwyższego urzędu, to wynalazek amerykańskich kampanii prezydenckich, ale przyjął się także w naszym życiu publicznym.
Po pierwszym szoku wywołanym rozprawą lustracyjną Aleksandra Kwaśniewskiego jego współpracownicy przystąpili do kontrofensywy. Szef kampanii prezydenta Ryszard Kalisz, mimo ugody ze sztabem Mariana Krzaklewskiego, podtrzymuje wątpliwości co do samodzielności działań Urzędu Ochrony Państwa. Jerzy Szmajdziński zaś grozi gruntownym czyszczeniem UOP po wyborach parlamentarnych, dając jasno do zrozumienia, że w tej instytucji polityka będzie się polityką odciskać.
Sprawa lustracyjna byłego prezydenta, wielkiego bohatera roku 1980, wystawia na próbę wszystko to, co układane było w naszych podręcznikach historii współczesnej i co sobie sami ułożyliśmy w głowach – z nadzieją, że dzieciom i wnukom powiemy, jak było naprawdę. I że wytłumaczymy im, o co chodziło 20 lat temu, w Sierpniu, jak to było trudne i niezwykłe, i jaki był kontekst ówczesnych wydarzeń. Nie tylko oczywiście tamtych, lecz także tych je poprzedzających i tych, które nastąpiły później, aż po rok 1989 i lata następne. Teraz ta konstrukcja chwieje się i za chwilę może runąć.
Lustracja kandydatów na urząd prezydenta wywołała polityczny skandal. W przypadku kilku pretendentów procedura została zakończona. Dwóch kandydatów, wobec których – zdaniem prokuratorów lustracyjnych – istnieją podejrzenia, że mogli zataić fakt współpracy z organami bezpieczeństwa PRL, czekają kolejne rozprawy, tym razem z udziałem świadków. Bagatela: chodzi tu o byłego prezydenta RP, laureata Nagrody Nobla Lecha Wałęsę i obecnego prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego.
Duży wysyp prawicowych kandydatów do prezydenckiego fotela sprawia, że rywalizują oni nie tylko z Aleksandrem Kwaśniewskim, ale także między sobą. Trwa swoista licytacja, kto jest najbardziej ideowym prawicowcem, tym jedynym godnym niepodległościowej tradycji i solidarnościowego etosu. Najbliższe tygodnie to czas obchodów dwudziestej rocznicy wydarzeń sierpniowych, a chętnych do przejęcia tego spadku – choćby prawem kaduka – jest wielu.
Leszek Miller podczas spotkań wyborczych chętnie mówi o ubóstwie doskwierającym wielu Polakom. Kilkakrotnie wspominał o „śmietnikach, które powinny służyć do wyrzucania śmieci, a nie szukania jedzenia czy porzucania noworodków”. Wzbudziło to ostre reakcje, także w obozie Aleksandra Kwaśniewskiego. Bieda w naszym kraju na pewno stanie się ważnym punktem kampanii prezydenckiej, będzie – tak jak do tej pory – rozgrywana i podgrzewana politycznie. Prawica i lewica oskarżają się wzajemnie o populizm i nieszczere wobec biednych intencje. Liberałowie do obu stron odnoszą się nieufnie, podejrzewając skok na państwowy budżet. Brakuje więc elementarnego porozumienia: czym jest bieda i jakie są jej rozmiary?