W ostatnich kilkunastu latach naukowcy dowiedzieli się więcej o funkcjonowaniu mózgu niż ich poprzednicy przez pięć tysiącleci. Stało się to możliwe dzięki wynalezieniu supernowoczesnych metod podglądania jego pracy.
Niemal każdy z nas narzeka na swoją pamięć. Niesłusznie. W większości przypadków nie jest ona gorsza niż innych ludzi, a ponadto możemy ją usprawnić dzięki odpowiednim ćwiczeniom, diecie i aktywności fizycznej.
Kobiety nie tylko żyją dłużej od mężczyzn, lecz mają także sprawniejszy pod wieloma względami mózg. Wygląda też na to, że w kwestii prokreacji będą mogły się bez nas obejść.
Boisz się miażdżycy i nadciśnienia, bo mogą spowodować zawał serca. Ale czy wiesz, że miażdżyca i nadciśnienie są głównymi czynnikami ryzyka w udarach mózgu? Co rok przekonuje się o tym w Polsce 80 tys. osób. Ponad połowa z nich traci po udarze sprawność, 20 proc. nie jest zdolnych do samodzielnego życia.
Mało kto wie, że 18 marca jest obchodzonym także w Polsce Europejskim Dniem Mózgu. Mało kto wie też, że ostatnia dekada XX wieku jest zarazem Dekadą Mózgu. 25 czerwca 1989 r. ówczesny prezydent Stanów Zjednoczonych George Bush rezolucją numer 174 uhonorował w ten sposób nasz najważniejszy organ. Choć inne narządy lub organy mogą poczuć się niedowartościowane – nie było wszak Dnia lub Dekady Ręki, Nogi czy Biustu – trudno zaprzeczyć, że takie wyróżnienie mózgowi od dawna się należało. Parafrazując Montaigne’a, który zauważył, że rozum jest najsprawiedliwiej rozdzielonym dobrem na świecie, bo nikt nie narzeka, że ma go za mało – rzec można, iż podobnie jest i z mózgiem: nikt nie wybrzydza, że dysponuje wybrakowanym albo mało sprawnym modelem. Być może zadowolenie to wynika stąd, iż na dobrą sprawę ciągle nie wiemy, co mamy w głowie.
Sumienie pozwalające człowiekowi odróżniać dobro od zła utożsamiane jest przez religie z wewnętrznym głosem Boga. Moralność, będąca zachowaniem zgodnym z sumieniem, rozważana jest w kategoriach filozofii, religii, pedagogiki lub prawa. Dziś zajmują się nią też nauki biomedyczne, które zidentyfikowały struktury mózgu odpowiedzialne za ten aspekt osobowości.
W Waszyngtonie odbyło się sympozjum podsumowujące osiągnięcia Dekady Mózgu, ogłoszonej w 1990 r. przez Kongres USA. Honorowym gościem był sparaliżowany filmowy "Superman" Christopher Reeve - który święcie wierzy, że dzięki nauce wkrótce zejdzie z wózka inwalidzkiego.
Aby być szybszym, inteligentniejszym i błyskotliwszym niż inni, wypada dziś znać kilka języków obcych, posiąść technikę szybkiego czytania, bezbłędnego rozumienia tekstu, skutecznego notowania i przypominania sobie zasłyszanych treści.
Prof. dr hab. Mirosław Mossakowski (ur.1929) jest dyrektorem Centrum Medycyny Doświadczalnej i Klinicznej Polskiej Akademii Nauk. Autor prawie 300 prac naukowych, członek redakcji kilku specjalistycznych czasopism. Prezes Stowarzyszenia Neuropatologów Polskich, członek-założyciel Międzynarodowego Towarzystwa Neuropatologów i Europejskiej Federacji Towarzystw Neurologicznych. Członek rzeczywisty PAN (od 1986 r.), wiceprezes Akademii (od 1996 r.).
Filmowy Superman Christopher Reeve od ponad trzech lat leży całkowicie sparaliżowany po upadku z konia. Marzy o cudzie, który przywróci mu sprawność. Może medycyna spełni jego marzenie. Właśnie odkryto zdolności odnawiania się komórek neuronalnych w mózgu człowieka i możliwości ich przeszczepiania.