Muzyka rozbrzmiewała na dworach Jagiellonów, ale rozkochani w niej byli zwłaszcza Wazowie na polskim tronie, dając szansę artystom nie tylko przyjezdnym, ale i rodzimym.
Najbardziej tajemniczy okres w polskich dziejach to kilka lat po śmierci Mieszka II, a przed wstąpieniem na tron Kazimierza Odnowiciela. Między nimi, w oficjalnych pocztach polskich monarchów, nie ma żadnego władcy. A był.
Nałogów władców nie sposób lekceważyć, szczególnie w dobie rozwoju nauki o uzależnieniach. Aktorzy dziejów wielokrotnie wychodzili na scenę pijani.
Jan Kazimierz był w historii Polski jedynym władcą, który miał głębokie doświadczenie życia zakonnego i godność kardynalską. Ostatecznie objął tron w kraju ogarniętym pożogą wojenną.
Gdy król Maciuś I objął panowanie, usiłował wprowadzić parlament dziecięcy i uczynić kraj sprawiedliwym. Metaforyczna baśń Janusza Korczaka jest przepojona wiarą w szlachetność dzieci, choć również oddaje ich naiwność w zderzeniu ze światem dorosłych. A jak to było naprawdę z dziećmi na tronie?
Kilkakrotnie w dziejach Polski zdarzyło się, że u władzy stawali niepełnoletni. Takie wyzwanie w wieku kilku lat wpływało na ich charaktery, ale też na losy Polski i Europy. Nie zawsze najszczęśliwiej.
Po licznych polskich regaliach nie ma śladu. Zachowały się tylko oryginalne korony Augusta III i jego żony oraz miecz Szczerbiec, ale nie ten Bolesława Chrobrego, lecz replika, użyta po raz pierwszy przy koronacji Władysława Łokietka. A co z resztą?
Przed paroma tygodniami zjawił się u mnie młodzieniec z zapytaniem, czy nie podjąłbym się roli promotora jego pracy doktorskiej. Z niejakim zdziwieniem usłyszałem, iż ma ona dotyczyć możliwości wprowadzenia w Polsce monarchii. Gdy odpowiedziałem nieco wykrętnie, iż nie zajmuję się ani futurologią, ani też wiekiem XXI i politologią, petent dość surowo przywołał mnie do porządku, tłumacząc, iż wybrany przez niego temat ma poważne znaczenie zarówno praktyczno-gospodarcze jak i naukowe, albowiem nawiązuje do najlepszych tradycji szlacheckiej Rzeczypospolitej.
W Kaczycach koło Opatowa archeolodzy odkryli ślady wsi z czasów Mieszka I. Uznają to za ważny dowód, że pierwsi Piastowie organizując państwo polskie tworzyli od podstaw nową sieć osadniczą. Część ozdób znalezionych w Kaczycach pochodziła m.in. z Rusi i Europy Zachodniej, co świadczy o ówczesnej szerokiej wymianie handlowej. Odkrycie komentuje kierujący badaniami prof. Andrzej Buko.