Różnice w podejściu do 8 maja 1945 r. to pochodna sporów o początek militarnego konfliktu, postawę podczas wojny i jej sens.
Można się spierać, czy wojenne i powojenne ucieczki, migracje, wypędzenia, wymiany i deportacje dotknęły 30 czy 50 mln ludzi. Kogo nazwać wypędzonym, kogo przymusowo wysiedlonym, a kogo tylko przesiedleńcem; kto jest bardziej poszkodowany i komu należy się odszkodowanie. Jedno jest tylko wspólne – ostatnie spojrzenie na opuszczany dom.
Czy komuniści na zachodzie Europy mogli liczyć – na fali sukcesów Stalina w walce z hitlerowskimi Niemcami – na przejęcie władzy po wojnie? Pytanie dotyczy głównie Francji, gdzie istniał rzeczywiście silny ruch oporu.
Białe Autobusy – akcja szwedzkiego Czerwonego Krzyża podjęta w marcu 1945 r., w której uratowano kilkanaście tysięcy więźniów (w tym wielu Polaków) z niemieckich obozów koncentracyjnych, pozwoliła Szwecji wyjść z twarzą z wojny mimo sprzecznych z deklarowaną neutralnością ustępstw wobec Hitlera. Prawie z twarzą…
W pierwszej połowie XX w. niemieckie elity zawiodły. Doprowadziły do dwóch wojen światowych, poparły totalitarny reżym i do końca go podtrzymywały. Są więc współwinne jego zbrodni i po wojnie powinny być całkowicie odsunięte od władzy. Takie było powszechne przekonanie w maju 1945 r.
To nieprawda, że stopa niemieckich żołnierzy nie stanęła w czasie drugiej wojny światowej na ziemi brytyjskiej.
Kremlowi rozgrywkę w sprawie polskiej ułatwiły sukcesy wywiadowcze, jakie odnosiły jego służby specjalne w działaniach wobec zachodnich sojuszników.
Bomba, która wybuchła 20 lipca 1944 r. w Wilczym Szańcu, zabiła cztery osoby. Hitler został jedynie ogłuszony. Gdyby narada odbywała się w bunkrze, a nie letnim pawilonie, lub gdyby Claus von Stauffenberg włożył do teczki – jak zamierzał – podwójny ładunek wybuchowy, to Hitler na pewno by zginął. Jak wówczas potoczyłaby się historia Europy?
Trzej przywódcy głównych państw alianckich spotykali się ze sobą trzykrotnie. I trzykrotnie opisali powojenny porządek świata, w tym przesądzili o losach Polski.
Kim była kobieta o pseudonimie Mucha, w kronikach zmagań wywiadów z okresu II wojny światowej figurująca na ogół jako Christine Granville, pochowana w Anglii pod polskim imieniem i nazwiskiem Krystyny de domo hrabianki Skarbek?