Reformacja wstrząsnęła Rzeszą, zarazem jednak położyła podstawy pod nową wizję niemieckiej wspólnoty.
Z terenów Rzeszy wywędrowali poza niemieckie ziemie koloniści, a z nimi osadnicze zasady ustrojowe.
Plemiona germańskie, lecz naród niemiecki? O drogach formowania się wspólnoty Niemców w wiekach średnich.
Wielkie imperium z małą polityką, zalegalizowana anarchia – mimo tych epitetów Święte Cesarstwo Rzymskie Narodu Niemieckiego przetrwało w swej luźnej, federacyjnej formule niemal tysiąc lat.
Starożytni imigranci, najeźdźcy, twórcy nowego świata.
(W porządku chronologicznym, wybór autorski).
Na podsumowanie: Niemców rozliczenia z własną przeszłością – głos historyka polskiego.