Po rozbiorach Rzeczpospolitej marzenia Polaków o odzyskaniu niepodległości zderzyły się z interesami imperium, dla którego utrzymywanie Polski w stanie bezpaństwowej podległości było racją stanu.
W XX w. Polska dwukrotnie odzyskiwała suwerenny byt, by i tak przez większą część stulecia pozostawać w uzależnieniu od Moskwy. Do koszyka starych lęków i wzajemnych uprzedzeń historia dosypała garściami nowe.