Przeglądanie mediów społecznościowych, niewinna z pozoru czynność, może zmieniać fizjologię i anatomię mózgu.
Doniesienia o umiarkowanej szkodliwości energetyków bywają grubo przesadzone.
Rozmowa z prof. dr. hab. n. med. Mateuszem Hołdą, kardiomorfologiem, laureatem Nagrody Naukowej w kategorii nauki o życiu, pierwszym polskim naukowcem, który otrzymał doktorat przed ukończeniem studiów, a tytuł profesora jako dwudziestoparolatek.
MARTA ALICJA TRZECIAK: – Co było rozrusznikiem pana kariery naukowej? MATEUSZ HOŁDA: – Odkąd pamiętam, oglądałem seriale medyczne, interesowałem się anatomią, budową ciała człowieka. Szczególnie fascynowało mnie serce: jak działa, dlaczego pracuje, kiedy się psuje? Jeszcze zanim
Nowotwór złośliwy staje się jedną z wielu chorób przewlekłych, a onkologów klinicznych wciąż jest w Polsce dramatycznie mało. To trzeba – i można – zmienić.
1,1 mld kobiet na świecie przechodzi teraz lub przeszło klimakterium. Wciąż jednak się je stygmatyzuje, lekceważy ich objawy i straszy skutkami terapii hormonalnej. Warto byłoby to zmienić.
Tygodnik POLITYKA, nasze miesięczniki popularnonaukowe „Wiedza i Życie” i „Scientific American. Świat Nauki” oraz serwis popularnonaukowy Pulsar objęły patronatem kolejną edycję tego warszawskiego święta nauki. W ramach Festiwalu Pulsar zaprasza na dwie dyskusje w sobotę 21 września w Kampusie Głównym Uniwersytetu Warszawskiego.
, rozmówczyni: Agnieszka Krzemińska Godz. 15:30 Skromność, nieśmiałość, monogamia. Czy tym cnotom rzeczywiście hołdują samice? Prowadzenie: Katarzyna Czarnecka, rozmówczyni: Marta Alicja Trzeciak Patronem 28. edycji Festiwalu Nauki jest Władysław Zamoyski - działacz społeczny, dzięki któremu
hołdują samice?” – rozmówczynią Katarzyny Czarneckiej będzie tym razem Marta Alicja Trzeciak. Wszystkie wydarzenia są bezpłatne (na niektóre obowiązują zapisy). Szczegóły Festiwalu na stronie: festiwal.wroc.pl Patronami tegorocznej edycji Festiwalu są serwis Pulsar (projektpulsar.pl) oraz wydawane przez nas miesięczniki „Wiedza i Życie” i „Scientific American. Świat Nauki”.
14 września 2024 r. zapraszamy na dwa festiwalowe panele organizowane przez redakcję naszego serwisu popularnonaukowego Pulsar.
zaczęło się od kamienia? Prowadzenie: Katarzyna Czarnecka, rozmówczyni: Agnieszka Krzemińska Godz. 13:00 - Skromność, nieśmiałość, monogamia. Czy tym cnotom rzeczywiście hołdują samice? Prowadzenie: Katarzyna Czarnecka, rozmówczyni: Marta Alicja Trzeciak Szczegóły programu na stronie: https
Z monotonii i jałowości rodzą się potwory, ale też nowe nurty w sztuce i świetne pomysły. W zawodach twórczych nuda staje się pułapką – co prawda pracy jest dużo i trudno się nudzić, ale trudno też ruszyć do przodu z robotą i coś wymyślić, póki człowiek trochę się nie ponudzi.
czytelnik dobrze wie, że to przykra w lekturze opowieść o kimś, kto tak bardzo się nudzi, że jest w stanie namawiać znajomego do popełnienia zbrodni – tylko po to, żeby coś się działo. Zdiagnozowaliby go lepiej współcześni naukowcy. Choćby ci opisani przez Martę Alicję Trzeciak w tekście
Kiedyś wątpliwości co do płci zawodniczek rozwiewano okazaniem. Dzisiejsze metody nie odzierają z godności, ale podobnie jak dawne nie dają prostych odpowiedzi.
, a delikatną kwestię warunków do równej rywalizacji pozostawiają władzom poszczególnych światowych federacji. Najbardziej zdeterminowana i najdalej idąca jest ta lekkoatletyczna. Nieliczne – kolarska czy pływacka – opublikowały wytyczne dotyczące udziału w zawodach sportowców po tranzycji. Ale powszechnie akceptowanych standardów określania płci wciąż nie ma. WSPÓŁPRACA: MARTA ALICJA TRZECIAK
To pamięć decyduje o tym, jak odpowiadamy na codzienne wyzwania, co o sobie myślimy, jak postrzegamy otoczenie. Ale nie mniej istotny jest inny mechanizm adaptacyjny. Zapominanie.
Faworyzujemy gatunki, które są przez nas lubiane. Wynika to z efektu Bambi, gdy wyżej cenione jest życie istot uważanych za urocze, niegroźne i piękne, a niżej tych, które – wedle ludzkiego wzorca – są odpychające i niegodne.
Nasi przodkowie częściej niż po kamień sięgali po drewno. Tylko że to materiał nietrwały. Dopiero niedawno zaczęliśmy sobie uświadamiać skalę jego znaczenia.
zapominajmy, że w jego cieniu kryje się miękkie, pachnące i żyjące drzewo, od którego człowiek od zawsze był tak bardzo uzależniony. Współpraca: Marta Alicja Trzeciak
W czasie nieznośnego gorąca odnotowuje się więcej przestępstw, kryzysów psychicznych i zachowań agresywnych, a sądy wydają surowsze wyroki.
, że wzrost średnich temperatur o 1 stopień wiąże się z 2-proc. zwiększeniem zachorowalności na choroby psychiczne. Taką zależność potwierdzały również badania, które skupiały się na konkretnych zaburzeniach. Na przykład w publikacji, która ukazała się w 2021 r. w „European Journal of
Czy już wkrótce będzie można przyjąć zastrzyki zapobiegające chorobom niezakaźnym – nowotworom, udarowi lub miażdżycy? Prace nad nimi trwają.
Podziemna i podwodna biosfera może się okazać bujniejsza, niż przypuszczaliśmy. Czas porzucić antropocentryczne myślenie i sięgnąć do korzeni życia.
Cyborgiczni artyści chcą głębszego kontaktu ze światem. Wszczepiają sobie urządzenia, które pozwalają zyskać „nowe” zmysły. Jednak ewolucja nie bez powodu obdarzyła nas ich ograniczoną liczbą.
Antropomorfizacja form biologicznych przynosi im więcej szkody czy pożytku? Posłuchaj rozmowy z Martą Alicją Trzeciak.
Gdybyśmy sikorę zabrali do kina, puścili film, to dla niej byłaby to seria zdjęć, których prawdopodobnie nie połączyłaby w jedno wydarzenie. Jej oczy, jej mózg działa tak szybko, że mamy prawo przypuszczać, że dla niej czas jest czymś zupełnie innym niż dla nas – zaznacza Marta Alicja
Pomysł leczenia światłem wszystkiego i wszystkich jest tak atrakcyjny, że skusił nawet niektórych naukowców. A prawda? Została w cieniu.
Brzmi to nieziemsko, ale jest w przyrodzie zaskakująco częste: geny mogą być dziedziczone nie tylko pionowo, po ojcu i matce, ale także poziomo – między organizmami odmiennych gatunków.
Samice to nie skromne, nieśmiałe i bierne obiekty ewolucji. W świecie zwierząt występuje znacznie większa płynność płci i zachowań, niż sądziliśmy. Czy powinniśmy więc inaczej spojrzeć także na ludzi?
. 1 na 10–20 samców szympansów nie wykazuje typowo męskich reakcji. Osobniki te nie dążą np. do wysokiej pozycji w hierarchii. Uczony przywołuje również przykłady genitalnych samic, które wykazywały zachowanie przypisywane samcom. Trzeci pierwiastek U ludzi też zawsze dochodziło do gry genów i
Współczesna medycyna nie istniałaby bez badań na zwierzętach. Te jednak wzbudzają kontrowersje – tym bardziej że pojawiają się nowoczesne alternatywy. Czy nadal potrzebujemy testów in vivo?
Monotonia prowadzi do apatii, a bezczynność potrafi zmęczyć bardziej niż aktywny wysiłek. A jednak nauka przestrzega przed zabijaniem nudy za wszelką cenę. Może mieć ona dużą wartość adaptacyjną.
Sztuczna inteligencja nie musi rozumieć języka, by się nim posługiwać. Czy przełoży mowę zwierzęcą na ludzką? A jeśli tak, to właściwie po co?
Osławione w mediach strefy zamieszkane przez szczęśliwych stulatków po uważniejszym spojrzeniu wypadają blado. Im bardziej wiarygodne statystyki, tym mniej spektakularnych anomalii.
, a mówić będą weterynarka Marta Alicja Trzeciak i archeolożka Agnieszka Krzemińska. Na rozmowy o ludziach i innych zwierzętach oraz o rzeczywistościach ziemskiej, cyfrowej i kosmicznej zapraszamy w sobotę i niedzielę (9 i 10 grudnia) na Scenę pulsar. Szczegółowy program: slaskifestiwalnauki.pl oraz projektpulsar.pl.
Jest jednym z regulatorów życia społecznego. Wydaje się, że potrafi go odczuwać nie tylko człowiek. Zwierzęta wstydzą się jednak nie tego, co nam się wydaje.
W przyrodzie to zjawisko powszechne. Zwierzęta masturbują się i zaspokajają oralnie oraz uprawiają jednopłciowy seks. Czemu służą te zachowania?
Wybory parlamentarne 2023 odbędą się 15 października. Oto pełne listy wyborcze wszystkich sześciu komitetów w podziale na okręgi. Jakie nazwiska znalazły się na listach Koalicji Obywatelskiej, Lewicy, Trzeciej Drogi, Bezpartyjnych Samorządowców, Konfederacji i PiS?
, Greszata Marcin, Czernic Izabela Marta, Tchorek Paweł, Grzegorczyk Renata, Chmielewski Grzegorz Kamil, Banach Marzena, Pasieczny Przemysław Marcin, Kostrzewa Karol, Tarłowska Jolanta Barbara, Tuczyńska Anna, Tchorek Alicja, Kot‑Komsta Diana Wiktoria, Skoczylas Katarzyna Anna, Siudziński Krzysztof
Wielka Brytania i Francja zmagają się z plagą pluskiew domowych. Sprzyja jej pora roku i brak działań rządowych. Czy nas czeka ten sam problem? Jeśli pluskwy pojawią się w budynku, są bardzo trudne do wytępienia.
problem z tymi stawonogami. Szacowane roczne koszty walki z nimi to 230 mln euro, czyli ponad 1 mld zł. A przybywa relacji o inwazji pluskiew na paryskie kina, środki transportu publicznego, a nawet lotniska. Reuters donosi o panice w stolicy, która w przyszłym roku ma gościć letnie igrzyska
Naukowcy mają chrapkę na klonowanie wymarłych gatunków. To z pewnością interesujące wyzwanie. Tylko czy sukces nie przyniesie poważnych problemów?
Wiedza naukowa tylko zwiększa podekscytowanie, wrażenie tajemniczości i podziw dla przyrody, mawiał genialny fizyk Richard Feynman. Autorzy „Polityki” i portalu pulsar polecają książki i aplikacje, które z pewnością pogłębią to odczucie.
umiejętność nawiązywania kontaktu i więzi z licznymi opiekunami. Ci z kolei, chcąc zapewnić przetrwanie własnego gatunku, nauczyli się rozumieć i zaspokajać potrzeby innych. Tezy Hrdy z pewnością nie są uniwersalnym kluczem do zrozumienia historii ludzkości, ale stanowią ciekawy wgląd w jeden z aspektów jej rozwoju. MARTA ALICJA TRZECIAK
Na Ziemi trwa nie jedno, ale dwa masowe wymierania. W cieniu widzialnego gołym okiem rozgrywa się to, które obejmuje organizmy żyjące w ciałach ludzi. Naukowcy próbują te mikroby ocalić. Choćby od zapomnienia.
Istnieje silne przeświadczenie, że kobieta gwałcona powinna walczyć z agresorem. Tymczasem może u niej dochodzić do automatycznej reakcji blokującej kontrolę ruchów. Prawodawstwo powinno to uwzględniać – mówi neurobiolog prof. Patrick Haggard z University College London.
MARTA ALICJA TRZECIAK: – Jak reaguje mózg, kiedy człowiek jest przerażony? PATRICK HAGGARD: – Wysyła informację na temat zagrożenia do ciała migdałowatego, które zajmuje się obróbką bodźców emocjonalnych. A ciało migdałowate jak działa w takiej sytuacji? Koordynuje całą grupę odpowiedzi
Rośnie liczba niepokojących doniesień na temat pozornie dobrze znanego patogenu ptasiej grypy. Co musiałoby się wydarzyć, by spowodował pandemię?
Kurom czy świniom wystarczy kilka pokoleń bez kontaktu z człowiekiem, by powrócić do prakorzeni. A domowym czworonogom? Na przykład tym z Czarnobyla?
wykluczenia to 1–3 lata. Z relacji świadków wynika, że psy są w dobrej kondycji, ale nie widuje się osobników starych, za to wiele jest szczeniąt. To wskazuje, że kluczem do sukcesu tej populacji był niekontrolowany, intensywny rozród. Dane dotyczące stabilności tej grupy zdają się to
Przeprosiny są kosztowne. Muszą więc mieć duże znaczenie ewolucyjne. I to nie tylko dla ludzi.
Wizja apokalipsy przedstawiona w głośnym serialu „The Last of Us” wydaje się przesadzona: żaden grzyb nie zrobi z człowieka zombie. Chyba że na jego wyraźne życzenie.
Kolonie niektórych gatunków zwierząt funkcjonują jako twory zwane superorganizmami. Zdolności poznawcze jednostek są w nich wykorzystywane dla dobra ogółu, a kluczowe decyzje podejmowane demokratycznie. Zazwyczaj.
O czym nie rozmawiać przy wigilijnym stole; komu w wojnach sprzyja Bóg; czego boją się Polacy (to nasz sondaż); o „odlotach” Edyty Górniak oraz nowym życiu Jacka Kurskiego. To tylko wybrane tematy ze świątecznej „Polityki”. Życzymy Państwu zdrowia, pomyślności oraz – jak na naszej okładce – ostatniego takiego roku!
świętach – reportaż Pawła Reszki. • O tym, jak politycy wykorzystują swój nieco niechlujny, ekscentryczny wizerunek jako kapitał wyborczy – w materiale Łukasza Wójcika. • Czy inteligencja jest następstwem ewolucji – wyjaśnia Marta Alicja Trzeciak. • O stuleciu polskiej
Wyczucie rytmu, zdolność lotu czy echolokacja – te umiejętności rozwinęły się u różnych bytów na Ziemi niezależnie od siebie. Podobnie inteligencja. Czy jest ona następstwem ewolucji życia? I czy inne organizmy mogą rozwinąć ją tak jak ludzie?
sceptyczni. Twierdzą, że życie nie potrzebuje inteligencji, by przetrwać, a ewolucja nie dąży do czegoś konkretnego, więc prawdopodobieństwo jej spontanicznego rozwoju jest małe. Zdaniem Nicholasa R. Longricha – paleontologa i biologa ewolucyjnego z University of Bath – wynoszą one od 1 do
Miło nam poinformować, że nasza redakcyjna koleżanka Agnieszka Krzemińska znalazła się w gronie laureatów 18. edycji konkursu Popularyzator Nauki.
Dziennikarkę działu naukowego POLITYKI oraz portalu pulsar wyróżniono w kategorii: Media (w tej kategorii nominowana była także współpracująca z naszą redakcją Marta Alicja Trzeciak). Laureatem nagrody głównej został dr Paweł Grzesiowski. „Odbieram tę nagrodę jako przedstawicielka wszystkich
Krzemińska opowie o najważniejszych polskich odkryciach archeologicznych ostatnich 20 lat. Marcin Rotkiewicz o tym, skąd wziął się radykalny opór przeciw GMO. Paweł Walewski przeprowadzi was przez gąszcz fake newsów, w którym pisząc o medycynie, porusza się na co dzień. A Marta Alicja Trzeciak
Nasi przodkowie najpewniej potrafili regulować tempo procesów życiowych. W genotypie pozostał ślad po tej umiejętności. Czy zdołamy ją sobie przypomnieć i wykorzystać do ochrony i leczenia?
. Zapotrzebowanie na tlen i składniki odżywcze staje się niemal zerowe. Serce i płuca redukują aktywność do 1–3 proc. normy. Spada temperatura ciała. Taktykę przeczekiwania niekorzystnych warunków środowiskowych w stanie torporu stosuje wiele różnych ssaków – także torbacze, a nawet naczelne (lemury
Zdecydowana większość zwierząt rozmnaża się do końca swoich dni. Innych jest zaledwie garstka. I Natura ma w tym swój cel. Niezdolne już do rozrodu stają się dla swojego stada niezwykle istotne.
Organoidy mózgowe pomogą w leczeniu chorób układu nerwowego. Tylko jak ich nie skrzywdzić? To nie jedyny dylemat etyczny związany z badaniami tych miniaturowych organów.
Zwierzęta lądowe podróżowały po oceanach długo przed pojawieniem się człowieka i jego statków. Wtedy przyczyniało się to do ich sukcesów ewolucyjnych. Dziś może być przyczyną klęski całych ekosystemów.
Chorowity syn biednych rolników. Mnich z konieczności. Ignorowany za życia uczony, który podstawy dziedziczenia zrozumiał jeszcze przed Darwinem. 200 lat temu urodził się Johann Gregor Mendel.
Czy dźwięki mogą oddziaływać na organizm człowieka tak jak leki? Z badań wynika, że tak, ale w terapii mogą być stosowane tylko niektóre rodzaje „interwencji muzycznych”.
Unikatowe i życiodajne właściwości krwi są znane co najmniej od kilkuset lat. Mimo to skrywa ona sporo tajemnic, a naukowcy z mozołem próbują uzyskać „uniwersalną krew” dla wszystkich ludzi.