Wojna dat

W XX stuleciu Polska dwukrotnie odzyskiwała niepodległość i w obu wypadkach dokładna data budzi spory.

utrwaliła się w społecznej świadomości jako święto niepodległości.Kilka tygodni przed kapitulacją Niemiec, w końcu października 1918 r., rozsypała się jak domek z kart monarchia austro-węgierska. W Krakowie powstała Polska Komisja Likwidacyjna, a w stolicy Galicji, we Lwowie, 1 listopada rozpoczęły się

Służby Komendanta

Tworząc od listopada 1918 r. polską armię, Józef Piłsudski przywiązywał wielką wagę do zbudowania służb specjalnych, zdając sobie sprawę, że jego wiedza na ten temat jest minimalna.

stwierdzał, że Oddział II Sztabu Generalnego ogranicza swoje zainteresowania do spraw ściśle związanych z wojskowością i obronnością państwa. Jak stwierdza Andrzej Misiuk („Policja Państwowa 1919-1939') „defensywa policyjna stawała się głównym i podstawowym podmiotem w walce z

Jak odrodziła się wolna Polska

W chwili wybuchu Wielkiej Wojny w 1914 r. Polska od blisko 120 lat nie istniała. Polacy żyli na ziemiach włączonych w wyniku zaborów do trzech ościennych monarchii.

życia, ale w wielu wypadkach nie był egzekwowany. Bieda była jedną z przyczyn emigracji zarobkowej. Brakuje ścisłych danych, ale oblicza się, że od 1850 r. do 1914 r. wyjechało z Galicji do USA ok. 1 mln emigrantów. Licznie też wyjeżdżali galicyjscy chłopi do prac sezonowych do Niemiec (głównie do

Podzielił ich terror

Zebranie osiemnastu osób, które dało początek Polskiej Partii Socjalistycznej, historycy nazwali zjazdem paryskim. Niewiele brakowało, by wziął w nim udział Roman Dmowski.

Bitwa Warszawska: Kto stoi za tym zwycięstwem?

Bitwa Warszawska w wojnie 1920 r. to był pierwszy od czasów wiktorii wiedeńskiej polski sukces militarny, nic więc dziwnego, że natychmiast zrodził zacięte spory o ojcostwo. Trwające do dziś.

Jak uratowano wydział historii UW

Jak 40 lat temu udało się ocalić Instytut Historyczny Uniwersytetu Warszawskiego.

zostawili na Rybickim suchej nitki. Świetnie znał środowisko historyków I sekretarz Komitetu Uczelnianego PZPR Andrzej Jezierski. Sam też historyk, ale zatrudniony na Wydziale Ekonomii, właśnie niedawno się habilitował i w wydarzeniach marcowych dostrzegł szansę na błyskotliwą karierę polityczną

Romansy i awansy

Józef Piłsudski miał dwie żony. Gdy był mężem pierwszej, romansował z późniejszą drugą. Gdy był mężem drugiej, miał trzeci wielki romans, zakończony w tajemniczych i dramatycznych okolicznościach.

Działania dyplomatyczne po I wojnie światowej

Architekci powersalskiej Europy szybko zdali sobie sprawę z ułomności porządku przyjętego na kontynencie po Wielkiej Wojnie. Leczyli jednak objawy, nie przyczyny.

coroczne spłacanie niemieckich zobowiązań. W 1924 r. Niemcy miały spłacić 1 mld marek w złocie, a w 1929 r. już tylko 2,5 mln marek. Międzynarodowej kontroli miał zostać poddany Bank Rzeszy. Konsekwencją ratyfikowania planu przez Reichstag było wycofanie się Francji i Belgii z okupacji Zagłębia Ruhry

Trudny pokój po Wielkiej Wojnie

Można śmiało postawić tezę, że najgłębszą przyczyną wybuchu drugiej wojny światowej była źle zakończona pierwsza wojna światowa.

Sojusznicy i wrogowie Polski

Jak polska dyplomacja próbowała chronić niepodległość kraju.

później, w 1938 r. odrodzi się w Monachium). 1 maja 1933 r. odbyło się spotkanie posła Wysockiego z Hitlerem. W komunikacie stwierdzano, że rząd niemiecki zadeklarował zdecydowany zamiar postępowania w ramach istniejących traktatów. Była to ważna deklaracja. Rozpoczęła się misterna gra dyplomatyczna

Po śmierci Marszałka Józefa Piłsudskiego

Jakim krajem w przededniu wojny była Polska? Na ile była lub mogła być przygotowana do militarnego zwarcia?

. Wprowadzała system prezydencki; wyposażyła głowę państwa w prawo samodzielnego mianowania premiera i rządu, zwoływania i odwoływania parlamentu, powoływania 32 senatorów, czyli 1/3 składu senatu, stanowienia o wojnie i pokoju, zawierania umów z innymi państwami, powoływania i odwoływania wysokich

Rozgrzane łącza

Amerykanie z uwagą śledzili wydarzenia w Warszawie w przełomowym 1989 r. Materiał dowodowy znaleźć można w dwóch tomach depesz dyplomatycznych, słanych z Warszawy do Waszyngtonu i z Waszyngtonu do Warszawy.

Kłopot ze środkiem

Publikujemy fragmenty pewnego listu, zawierającego informacje związane z katastrofą gibraltarską, w której zginął gen. Sikorski. Autor listu zasiadał w londyńskiej komisji badającej

Smakosz wiosenny

Na wiosnę człowiek nabiera ochoty, by ruszyć się z domu i coś dobrego przekąsić. Warto wiedzieć, dokąd pójść, żeby nie żałować. Oto kolejne restauracje w naszym rankingu.

Okrągły Stół – dynamiczny przebieg zdarzeń

Obrady Okrągłego Stołu miały odbyć się jesienią 1988 r. Kilkakrotnie przekładane, rozpoczęły się w lutym 1989 r. Ostatnim punktem niezgody była kwestia legalizacji Solidarności.

(przywrócenie Solidarności) był wciąż jeszcze dla władz nie do przyjęcia. Mimo że, jak stwierdza Andrzej Friszke w tomie „Polska. Losy państwa i narodu 1939–1989”, skala poparcia społecznego dla Solidarności była ograniczona. „Według badań socjologicznych – pisze

Mitomani i maniacy

Emocje nakręcane wokół śmierci gen. Władysława Sikorskiego najlepiej pokazują, jak złe skutki daje mieszanie funkcji prokuratora i historyka.

W piwnicznej izbie

Zimno. Dawno znikły restauracyjne ogródki, nawet te ogrzewane specjalnymi elektrycznymi piecykami. Przenieśmy się do ciepłych, przytulnych wnętrz. Nierzadko w piwnicach. Ale nie tylko.

Substancja polska

W chwili wybuchu Wielkiej Wojny w 1914 r. Polska od blisko 120 lat nie istniała. Polacy żyli na ziemiach włączonych w wyniku zaborów do trzech ościennych monarchii.

było analfabetami. Obowiązek szkolny obejmował dzieci do 12 roku życia, ale w wielu wypadkach nie był egzekwowany. Bieda była jedną z przyczyn emigracji zarobkowej. Brakuje ścisłych danych, ale oblicza się, że od 1850 r. do 1914 r. wyjechało z Galicji do USA ok. 1 mln

Rysowanie granic

Kształt terytorialny odrodzonej Polski był rezultatem jej działań militarnych i dyplomatycznych. Ani przez chwilę politycy polscy nie osłabili w tych pierwszych latach niepodległości swej

momentu sytuacja przedstawiała się następująco:Pierwszy konflikt rozpalił się jeszcze w ostatnich dniach wojny. 1 listopada 1918 r. wybuchły walki polsko-ukraińskie we Lwowie, które rozlały się na całą Galicję Wschodnią. Od 18 października istniała we Lwowie kierowana przez Eugeniusza

Listopadowa niepodległość

Śpiewano w Legionach: „I ni z tego, ni z owego, będzie Polska na pierwszego”. Piosenka nie precyzowała ani roku, ani nawet miesiąca, w którym ten akt sprawiedliwości dziejowej ma się

żołnierzy ukraińskich. Przeciwstawiło im się ok. 400 członków Polskiej Organizacji Wojskowej i batalion (ok. 250 żołnierzy) kpt. Zdzisława Tatara-Trześniowskiego. Walki rozpoczęły się już rankiem 1 listopada. Dowództwo objął kpt. Czesław Mączyński. Strzelanina wywołała panikę w garnizonie

Porządek wersalski

Ferdynand Foch tak ocenił traktat wersalski: „To nie pokój, to zawieszenie broni na dwadzieścia lat”. Marszałek zmarł w 1929 r., więc nie przekonał się, jak genialnie przewidział

 przedstawicieli we wszystkich 52 komisjach. Pozostałe miały od 1 do 3 delegatów, mogły obsadzać tylko niektóre komisje i wypowiadać się wyłącznie w sprawach ich dotyczących. Polska miała dwóch delegatów: Romana Dmowskiego i Ignacego Paderewskiego.Było to możliwe, ponieważ

Polska, ale jaka?

Wśród koncepcji odrodzonej Rzeczpospolitej wyróżniały się dwie podstawowe: inkorporacyjna i federacyjna.

 ostatniej chwili przełożono termin na 1 września, lecz nie zdołano zawiadomić o tym wszystkich uczestników. Rozpoczynają więc działania w pierwotnym terminie, co prowadzi do dekonspiracji. Ok. 150 osób zostaje aresztowanych. W czasie tej akcji w ręce policji litewskiej wpada

Moneta dla celów zakreślonych

Napad na pociąg na podwileńskiej stacji Bezdany był jedyną akcją bojową, w której uczestniczył Józef Piłsudski, a z nim trzech późniejszych premierów – Sławek, Prystor i Arciszewski. Ocena tego czynu zbrojnego podzieliła potem piłsudczyków.

, Józef Beck, gen. Julian Stachiewicz – uważała, że nie wolno niczego z biografii Piłsudskiego amputować, i oni rozpostarli nad Pobogiem ochronny parasol. Andrzej Garlicki

Nagrano na grundigu

Ta książka o Komitecie Obrony Robotników pozwala wiele zrozumieć z dzisiejszych sporów politycznych.

Niezwykłe były losy tej książki. Oto w 1981 r., w czasie owego karnawału Solidarności, dwóch historyków, Andrzej Friszke i Andrzej Paczkowski, rozpoczęło nagrywanie – jak skrupulatnie informują we wstępie, na magnetofonie szpulowym marki Grundig – relacji ludzi związanych z Komitetem

Luksus w starych dekoracjach

Lato zachęca do wędrówek w poszukiwaniu nowych smaków. Musimy się pochwalić, że wędrując tak po Warszawie i po Polsce przeżyliśmy więcej miłych przygód niż przykrych rozczarowań.

Sikorski na ogórki

Wyżerka u Amora

Wiosną chętniej ruszamy się z domu. Kiedy dopada nas głód, warto wstąpić na małe co nieco do sprawdzonego lokalu.