Szukana fraza:Andrzej Hołdys
-
Pomocnik Historyczny
Odkrywca, bohater narodowy, celebryta
Medialne zapotrzebowanie na nieustraszonych zdobywców biegunów.
14.06.2022Pomocnik Historyczny „Bieguny Ziemi” z dnia 12.06.2022; s. 52Oryginalny tytuł tekstu: „Z pierwszych stron gazet” -
Pomocnik Historyczny
Badacze obszarów polarnych
Obszary polarne – oczka w głowie badaczy i magnesy geopolityki.
naukowcy połączyli siły i przez trzynaście miesięcy – od 1 sierpnia 1882 r. do 31 sierpnia 1883 r. – prowadzili skoordynowane pomiary na 14 stacjach polarnych, z których tylko jedna, na Georgii Południowej, znajdowała się w Antarktyce. Trzy lata później, w 1886 r., John George
14.06.2022Pomocnik Historyczny „Bieguny Ziemi” z dnia 12.06.2022; s. 66Oryginalny tytuł tekstu: „Nauka na biegunach” -
Pomocnik Historyczny
Arctowski, Dobrowolski, Siedlecki
Patroni polskich stacji polarnych.
14.06.2022Pomocnik Historyczny „Bieguny Ziemi” z dnia 12.06.2022; s. 78Oryginalny tytuł tekstu: „Z dalekiego kraju” -
Pomocnik Historyczny
Miraże, zorze, białe noce
Polarne przygody światła i dźwięku.
się jednak rzadko. Kolejna okazja trafiła się obserwatorom dopiero 1 lipca 1951 r. na Antarktydzie. Tego dnia naukowcom z Norwesko-Brytyjsko-Szwedzkiej Ekspedycji Antarktycznej, zimującym na Ziemi Królowej Maud, zaświeciło na krótko Słońce znajdujące się 4 stopnie poniżej linii horyzontu. Miraże
14.06.2022Pomocnik Historyczny „Bieguny Ziemi” z dnia 12.06.2022; s. 101Oryginalny tytuł tekstu: „Cuda-niewidy” -
Pomocnik Historyczny
Turystyka polarna. Tylko dla ludzi żądnych mocnych wrażeń
Bieguny dla żądnych mocnych wrażeń turystów i wyczynowców.
14.06.2022Pomocnik Historyczny „Bieguny Ziemi” z dnia 12.06.2022; s. 114Oryginalny tytuł tekstu: „Przygody życia” -
Nauka
Bąble w kuli. Niezwykłe odkrycie we wnętrzu Ziemi
Stuprocentowych dowodów nie ma, ale poszlaki są coraz mocniejsze: wewnątrz Ziemi prawdopodobnie znajdują się spore kawałki innego globu. Tkwią w niej niczym olbrzymie implanty od 4,5 mld lat.
12.06.2022Polityka 24.2022 (3367) z dnia 07.06.2022; Nauka i cywilizacja; s. 58Oryginalny tytuł tekstu: „Bąble w kuli” -
Fotoreportaże
Zdradliwa wiosna. Dlaczego bywa tak zimna?
Krótsze zimy, dłuższe lata i fałszywe wiosny, kiedy wczesne ciepło pobudza rośliny do wzrostu, po czym fale chłodów powodują wymarzanie pąków – takie trendy zaobserwowano w naszej strefie klimatycznej. Dlaczego, skoro klimat się ociepla, wiosny bywają takie zimne?
jest coraz mniejsza, co szczególnie w przejściowych porach roku sprzyja z jednej strony zapuszczaniu się na dłużej ciepłego powietrza podzwrotnikowego daleko za koło polarne, a z drugiej – wędrówce zimnych mas powietrza na południe. Mieliśmy okazję się o tym przekonać. ANDRZEJ HOŁDYS
17.05.2022Polityka 20.2022 (3363) z dnia 10.05.2022; Na własne oczy; s. 92Oryginalny tytuł tekstu: „Zdradliwa wiosna” -
Nauka
Za dużo nas na świecie? Będzie mniej. I będzie problem
Liczba ludności świata wciąż rośnie, ale coraz wolniej. Obrońcy klimatu mówią, że to dobrze. Inni jednak ostrzegają przed brakiem rąk do pracy.
18.04.2022Polityka 16.2022 (3359) z dnia 12.04.2022; Nauka i cywilizacja; s. 64Oryginalny tytuł tekstu: „Za dużo nas?” -
Nauka
Jak obrońcy przyrody krzywdzili rdzennych mieszkańców
Ponad 300 mln mieszkańców Ziemi żyje na terenach o wyjątkowej wartości przyrodniczej. Obawiają się, że ogłaszane obecnie ambitne plany ratowania biosfery doprowadzą do wyrzucenia ich z ziem, na których egzystują od setek, a często tysięcy lat.
15.02.2022Polityka 8.2022 (3351) z dnia 15.02.2022; Nauka i cywilizacja; s. 57Oryginalny tytuł tekstu: „Puszczy nie opuszczą” -
Nauka
Płetwali śpiew. Odradzają się największe zwierzęta na świecie
Największe zwierzęta świata – antarktyczne płetwale błękitne – wciąż nie mogą się odrodzić po rzezi, jaką im urządziliśmy. Jednak z wód wokół Białego Lądu napływają pokrzepiające wieści, a powrót tych olbrzymów może pomóc klimatowi Ziemi.
05.02.2022Polityka 6.2022 (3349) z dnia 01.02.2022; Nauka i cywilizacja; s. 56Oryginalny tytuł tekstu: „Płetwali śpiew” -
Nauka
Jaka będzie zima w tym roku? Modele prognostyczne są zgodne
Meteorolodzy zapowiedzieli na najbliższe dni opady śniegu. Zima właśnie puka do naszych drzwi. Jaka będzie? ECMWF, UKMO i CFS v.2 – główne modele prognostyczne – twierdzą zgodnie, że mimo wszystko łagodna.
W tym roku pogoda dostroiła się idealnie do kalendarza meteorologicznego, w którym zima zaczyna się 1 grudnia. Mamy zjazd temperatury i zapowiedź pierwszych w tym roku opadów śniegu. Meteorologiczna zima obejmuje trzy miesiące: grudzień, styczeń i luty. I do tego okresu odnoszą się wszystkie
27.11.2021 -
Nauka
Pobudka Cumbre Vieja. Jakie tajemnice skrywa ten wulkan?
La Palma, jedna z młodszych wysp archipelagu, liczy 2–4 mln lat i jest zwieńczona licznymi kraterami i drugorzędnymi wulkanami. Wśród nich największą aktywnością od kilkudziesięciu tysięcy lat cechuje się Cumbre Vieja.
10.10.2021 -
Niezbędnik
23. Co się zmienia na globusie?
wędrują, morza, oceany, a także ich dno zmieniają swój kształt, to nawet najnowsza mapa pokazuje obraz świata, który już nie istnieje. ANDRZEJ HOŁDYSPopularyzator nauki
03.08.2021Niezbędnik Inteligenta „100 pytań do nauki” z dnia 02.08.2021; s. 36Oryginalny tytuł tekstu: „Co się zmienia na globusie?” -
Nauka
Pogoda przyspiesza: dlaczego grożą nam coraz częstsze nawałnice i powodzie
To, co się dzieje z pogodą, to jest nasza nowa norma klimatyczna, która – jeśli nie zapanujemy nad ociepleniem – będzie łagodną wersją przyszłości.
kiedyś było ekstremum, powoli staje się codziennością, nową normą, jak mówią klimatolodzy. Spiralę pogodowych skrajności nakręca globalne ocieplenie. To gniewna reakcja planety na podjętą przez nas próbę wytrącenia jej z równowagi. W ciągu ostatniego półwiecza świat ogrzał się o około 1 st. C. Dekada
29.07.2021Polityka 31.2021 (3323) z dnia 27.07.2021; Temat tygodnia; s. 12Oryginalny tytuł tekstu: „Pogoda przyspiesza” -
Niezbędnik
Ekstremalne zjawiska pogodowe. Skąd się biorą trąby powietrzne i tornada?
Cyklony, tornada i trąby powietrzne. Skąd się biorą? I czy można przewidzieć, kiedy się pojawią oraz jaką drogą podążą?
średniej wielkości huragan, uwalnia w dowolnym momencie około 50 terawatów energii. Z niej, na szczęście, tylko 1 proc. zostaje zamienione na wiatr, reszta to głównie ciepło pobrane od rozgrzanej wody oceanicznej. Chris Landsea, meteorolog z National Hurricane Center w Miami, obliczył, że w ciągu
25.06.2021Niezbędnik Inteligenta „Pogoda” z dnia 06.07.2020; s. 122 -
Nauka
Gdzie nie działa globalne ocieplenie
Cała planeta się ociepla, jej lądy i morza. Na pewno cała? Jest jeden intrygujący wyjątek, który może być symptomem poważnych globalnych zmian.
15.05.2021Polityka 20.2021 (3312) z dnia 11.05.2021; Nauka i cywilizacja; s. 54Oryginalny tytuł tekstu: „Dziura w ociepleniu” -
Nauka
Kapryśny magnetyzm Ziemi
Zniknięcie neandertalczyków, ochłodzenie klimatu i zarazem fala gigantycznych susz – za wszystkie te nieszczęścia może odpowiadać ostra niewydolność ziemskiego pola magnetycznego przed 42 tys. lat.
26.04.2021Polityka 18.2021 (3310) z dnia 26.04.2021; Nauka i cywilizacja; s. 70Oryginalny tytuł tekstu: „Rozbiegane bieguny” -
Nauka
Islandia. Obudził się wulkan Fagradalsfjall, trwa erupcja
Trwająca na Islandii od wielu tygodni seria rekordowo częstych wstrząsów była forpocztą erupcji, która nastąpiła w piątek wieczorem. Lawa wylewa się z długiej na ponad pół kilometra szczeliny w skałach oddalonych o 40 km od Reykjaviku.
20.03.2021 -
Nauka
Jak metan nakręca spiralę ocieplenia
Wszyscy mówią o dwutlenku węgla jako o głównym zagrożeniu dla klimatu, ale jeśli chcemy szybko zahamować wzrost temperatur globalnych, trzeba natychmiast pokonać innego wroga – metan.
Epizod 1: Syberia, 252 mln lat temu Świat staje na krawędzi zagłady. Trwa rzeź o apokaliptycznych rozmiarach. Nie ma pewności, czy jakakolwiek wyższa forma życia ją przetrwa. Geologia może cofnąć zegar ewolucji o setki milionów lat. Nie pojawią się dinozaury, ptaki, ssaki, a więc i ludzie
07.03.2021Polityka 10.2021 (3302) z dnia 02.03.2021; Nauka i cywilizacja; s. 56Oryginalny tytuł tekstu: „Potwór z Arktyki” -
Nauka
Czekanie na bestię ze wschodu
W kierunku Oceanu Arktycznego płyną olbrzymie ilości ciepła. Czy wobec tego w drugiej połowie stycznia nadejdą siarczyste mrozy? Nic nie jest jeszcze przesądzone, ale tempo akcji w tym synoptycznym dreszczowcu rośnie.
04.01.2021 -
Nauka
Międzypaństwowy wyścig głębinowy. Zwycięzca będzie miał dostęp do bezcennej wiedzy
Rozkręca się rywalizacja pomiędzy naukowcami i państwami o to, kto zbierze najwięcej informacji o oceanicznych głębinach. Za dekadę lub dwie ta wiedza może okazać się newralgiczna i bezcenna.
Kwiatami witano kilkudziesięciu marynarzy i naukowców schodzących na ląd w porcie Sanya na wyspie Hainan na Morzu Południowochińskim. Był sobotni ranek, 28 listopada 2020 r. Statek badawczy „Tansuo-1” należący do Chińskiej Akademii Nauk właśnie powrócił z dwumiesięcznej ekspedycji
19.12.2020Polityka 51.2020 (3292) z dnia 15.12.2020; Nauka i cywilizacja; s. 50Oryginalny tytuł tekstu: „Wyścig po dnie” -
Nauka
Plan ratunkowy dla natury. Jak ją ochronić i wyżywić?
Jak upiec dwie pieczenie przy jednym ogniu: uratować bogactwo przyrodnicze i klimat? Naukowcy opracowują plan, gdyż działać trzeba szybko, bo wkrótce niewiele zostanie do uratowania.
24.11.2020Polityka 48.2020 (3289) z dnia 24.11.2020; Nauka i cywilizacja; s. 54Oryginalny tytuł tekstu: „Jak ochronić i wyżywić?” -
Nauka
Gorąco w Arktyce
Choć daleka północ kojarzy nam się z lodem i mrozem, nigdy za zimą nie przepadała. Gdy tylko nadarzała się okazja, kraina ta łapała każdą porcję ciepła.
22.09.2020Polityka 39.2020 (3280) z dnia 22.09.2020; Nauka i cywilizacja; s. 52Oryginalny tytuł tekstu: „Arktyka umyka” -
Niezbędnik
Wzrost temperatur: Jaka przyszłość czeka Ziemię
Po suszy przychodzi powódź, a po niej znowu susza. Zimą jest za ciepło, wiosną zdecydowane zbyt zimno. Długo nie pada, a później przychodzą nawałnice. Wszystko z powodu temperatury. Co szykuje nam ona w przyszłości?
Temperatura na naszym globie błyskawicznie się podnosi. W ciągu ostatniego półwiecza świat ogrzał się o ok. 1 st. C. Światowa Organizacja Meteorologiczna w swoim raporcie podsumowującym pogodę w 2019 r. stwierdziła, że ten rok był prawdopodobnie drugi pod względem średniej temperatury globalnej
11.07.2020Niezbędnik Inteligenta „Pogoda” z dnia 06.07.2020; s. 146Oryginalny tytuł tekstu: „Ciepło, cieplej, katastrofa” -
Niezbędnik
Skąd się biorą pioruny? Odpowiedź może zaskoczyć
Piorun pojawia się nagle, znika błyskawicznie i nie pozwala się łatwo zbadać. Skąd to budzące zachwyt i grozę zjawisko bierze energię oraz jak ją uwalnia? Odpowiedź może zaskoczyć.
narządach wewnętrznych, a nawet w psychice. Przejściowy paraliż kończyn, zwłaszcza dolnych, przez które przepłynął prąd, spotyka się u ok. 1/3 porażonych. Towarzyszy mu często wiotkość mięśni i zanik czucia. Objawy te przemijają najwcześniej po kilku godzinach, ale nie u wszystkich i nie wiadomo, od czego
07.07.2020Niezbędnik Inteligenta „Pogoda” z dnia 06.07.2020; s. 90Oryginalny tytuł tekstu: „Niejasna jasność” -
Niezbędnik
Oblodzenia samolotów
Oblodzenia samolotów to nie lada problem. Szczególnie że zdarzają się także na dużych wysokościach, które do niedawna uważano za bezpieczne.
podawały błędne dane. Piloci zwykle wychodzili cało z tych opresji, ale zdarzało się też, że samolot spadał na ziemię z nieznanych powodów. Co dziwne, do takich zdarzeń dochodziło podczas spokojnej pogody. W nocy z 31 maja na 1 czerwca 2009 r. doszło do katastrofy należącego do Air France airbusa
07.07.2020Niezbędnik Inteligenta „Pogoda” z dnia 06.07.2020; s. 100Oryginalny tytuł tekstu: „Krytyczne kryształki” -
Niezbędnik
Czy da się wywołać deszcz
Jest kontrowersyjne, kosztowne i niepewne, ale wypróbowywane w kilkudziesięciu krajach świata. I co ciekawe, wygląda na to, że choć nie zawsze i nie idealnie, zasiewanie chmur jednak się udaje.
07.07.2020Niezbędnik Inteligenta „Pogoda” z dnia 06.07.2020; s. 86Oryginalny tytuł tekstu: „Sprawcy deszczu” -
Niezbędnik
Tajemnica srebrzystych obłoków
Obłoki srebrzyste powstają 80 km nad Ziemią. Skąd się biorą? Naukowcy zadają sobie to pytanie od końca XIX w. A od niedawna głowią się, dlaczego ich przybywa.
(od ang. Aeronomy of Ice in the Mesosphere), zmierzyły, że lodowe kryształki widoczne z powierzchni Ziemi w postaci srebrzystych obłoków mają rozmiary 50–100 nanometrów (1 to jedna milionowa część milimetra), są zatem wielkości wirusów. Ale odkryto też, że mezosferyczne chmury składają się z
07.07.2020Niezbędnik Inteligenta „Pogoda” z dnia 06.07.2020; s. 68Oryginalny tytuł tekstu: „Światło z chmur” -
Niezbędnik
Jak powstaje mgła
Wilgotne powietrze i spadek temperatury wymuszający kondensację pary wodnej – oto prosty przepis na pojawienie się mniej lub bardziej gęstej zawiesiny składającej się z kropelek wody. Podstępnej i niebezpiecznej.
spadła do zaledwie 1 st. C i zmusiła powietrze do oddania nadwyżek wilgoci. A tej, niestety, było bardzo dużo, bo na północ od Smoleńska, tam gdzie znajduje się lotnisko wojskowe Siewiernyj, na którym miał wylądować prezydencki Tu-154, sporo jest bagien i torfowisk. Obecność takich podmokłości
07.07.2020Niezbędnik Inteligenta „Pogoda” z dnia 06.07.2020; s. 72Oryginalny tytuł tekstu: „Znikanie świata” -
Niezbędnik
Trudna droga światła
Światło słoneczne nie ma łatwego życia w atmosferze. Zanim dotrze do ziemskiego obserwatora, może zostać pochłonięte, odbite, ugięte, załamane i rozszczepione, a także rozproszone. Dla niego to tortury, dla nas przyjemność w kolorze.
tęcza wtórna, w której barwy są bledsze i ułożone odwrotnie, niczym w lustrze. Tworzą ją te promienie, które we wnętrzu kropli odbiły się aż dwa razy i opuściły ją pod innym kątem. Najładniejsze tęcze powstają wtedy, gdy krople deszczu są duże, co oznacza, że mają średnicę powyżej 1 mm, tarcza
07.07.2020Niezbędnik Inteligenta „Pogoda” z dnia 06.07.2020; s. 54Oryginalny tytuł tekstu: „Oprócz błękitnego nieba” -
Niezbędnik
Czym są i jak powstają miraże
Ci, którzy je widzieli, twierdzą, że wrażenie jest niezwykłe, a oszustwo natury – zdumiewająco przekonujące. Oto miraże.
wielka soczewka załamująca światło nad Oceanem Arktycznym – od północnych krańców Nowej Ziemi po brzegi Syberii. Podobna historia przydarzyła się 1 lipca 1951 r. uczestnikom wyprawy na Antarktydzie, zimującym w okolicy zwanej Ziemią Królowej Maud. Na krótko zaświeciło im słońce położone 4
07.07.2020Niezbędnik Inteligenta „Pogoda” z dnia 06.07.2020; s. 62Oryginalny tytuł tekstu: „Obrazy, których nie ma” -
Niezbędnik
Czym się różni cumulus od cirrusa?
Jak wyglądają chmury? Wie to każdy. Ale nad tym, że potrafią one przybierać niecodzienne kształty i barwy, mało kto się zastanawia. I niewielu potrafi je rozróżniać. Proponujemy krótki przewodnik po tych zjawiskach, które – kiedy patrzy się z Kosmosu – zakrywają średnio 70 proc. powierzchni Ziemi.
podstawa znajduje się w piętrze niskim, na wysokości 1–2 km, a wierzchołek podobny do kalafiora lub kowadła może sięgać granic tropopauzy, a nawet przebijać się do stratosfery. Na dole cumulonimbusy składają się z kropli wody, na górze – z lodu. Towarzyszą im burze, ulewy, porywy wiatru
07.07.2020Niezbędnik Inteligenta „Pogoda” z dnia 06.07.2020; s. 34Oryginalny tytuł tekstu: „Z głową w chmurach” -
Niezbędnik
Co ma do zimy w Polsce Ocean Indyjski?
Słońce, atmosfera, temperatury oceanów, wiatry na lądach – wszystko to wpływa na pogodę na całym naszym globie. Jak działa ziemski system naczyń połączonych?
07.07.2020Niezbędnik Inteligenta „Pogoda” z dnia 06.07.2020; s. 8Oryginalny tytuł tekstu: „Globalne pomieszanie” -
Niezbędnik
Prognoza (bardzo) długoterminowa
Naukowa definicja aury jest prosta: to stan atmosfery na konkretnym obszarze w danym momencie. Pada, więc jest deszczowa, słupek rtęci się wznosi lub opada, więc mamy upał lub mróz. Ale jeśli chce się poznać jej plany, sprawy zaczynają się komplikować.
brytyjskich wodach ponad trzysta okrętów, FitzRoy postanowił, że będzie również przygotowywał ostrzeżenia pogodowe dla statków. 1 sierpnia 1861 r. londyński „The Times” opublikował pierwszą w historii prognozę pogody dla ogółu. Jej autorem był oczywiście FitzRoy, który tym samym wpłynął
07.07.2020Niezbędnik Inteligenta „Pogoda” z dnia 06.07.2020; s. 16Oryginalny tytuł tekstu: „Pogoda na jutro” -
Niezbędnik
Pożar i chmura burzowa: Co przynosi ich połączenie
Co się stanie, gdy chmura burzowa pojawi się nad wielkim pożarem roślinności? Powstanie monstrum o wysokości kilkunastu kilometrów bombardujące czarnym gradem i rozrzucające toksyczne pyły w promieniu tysięcy kilometrów.
07.07.2020Niezbędnik Inteligenta „Pogoda” z dnia 06.07.2020; s. 142Oryginalny tytuł tekstu: „Droga ognia” -
Nauka
Jak wysycha świat
Spośród wszystkich zagrożeń klimatycznych najgorsze mogą okazać się susze. W przeciwieństwie do powodzi i wichur, które są niczym ostra infekcja, przypominają raczej chroniczny stan zapalny, który powoli, lecz nieubłaganie niszczy organizm.
– grudnia, stycznia i lutego – wyniosła 3,1 st. C i była wyższa o 1 st. C od normy z lat 1981–2010. Także marzec był znacznie cieplejszy od normy aż o 1,7 st. C. Co równie ważne, marzec okazał się też skrajnie suchy. Pierwsza dekada nie była jeszcze zła, ale potem zaczęła się katastrofa
16.05.2020Polityka 19.2020 (3260) z dnia 05.05.2020; Nauka i cywilizacja; s. 50Oryginalny tytuł tekstu: „Więcej deszczu i więcej susz” -
Nauka
Nadjeżdża ekspres polarny, czyli skąd śnieg w środku maja
Arktyczny wir, który przez całą zimę kręcił piruety daleko za kołem polarnym, urwał się z uwięzi. Niesie kilkunastostopniowe spadki temperatur, przymrozki, a nawet opady śniegu.
11.05.2020 -
Nauka
Dlaczego nie pada? Susza meteorologiczna to dopiero początek
Wiosenne susze powoli stają się naszą zmorą i naszą normą. Dlaczego deszcz omija nas od ponad miesiąca?
najcieplejsza od początku prowadzenia pomiarów, czyli mniej więcej od połowy XIX w. Średnia z trzech miesięcy zimowych 2019/2020 – grudnia, stycznia i lutego – wyniosła 3,1 st. C i była wyższa o 1 st. od średniej z lat 1981–2010. Eksperci IMGW określili ją jako „ekstremalnie ciepłą
23.04.2020 -
Nauka
Cenne rzadkie metale
Szybki rozwój zielonej energetyki może doprowadzić do równie szybkiego kurczenia się złóż wielu rzadkich kruszców. Naukowcy szukają na to recepty. Mają mało czasu.
kompozytów (łopaty) oraz w kilku procentach z żelaza, aluminium i miedzi. Resztę jej masy – mniej niż 1 proc. – stanowią metale, których nazwy dla większości ludzi brzmią egzotycznie. Wewnątrz wielu gondol wieńczących wieże turbin wiatrowych znajdują się generatory prądu z magnesami trwałymi
25.02.2020Polityka 9.2020 (3250) z dnia 25.02.2020; Nauka; s. 68Oryginalny tytuł tekstu: „Metale na wagę złota” -
Nauka
Rekordowe temperatury na Antarktydzie. Biały Ląd się budzi?
Ciepło kumulujące się w atmosferze i przenikające do oceanów zaczyna się dobierać do Półwyspu Antarktycznego. To pierwszy kawałek Białego Lądu, który może stracić lód. Właśnie tu na początku lutego temperatury poszybowały do 20 st. C. To tylko anomalia czy już trwały trend?
roczna temperatura na polskiej stacji wynosiła -1,7 st. C, a najniższa i najwyższa temperatura zanotowane w tym okresie to odpowiednio -21,4 st. C i 12,2 st. C („Polish Polar Research”, t. 40, nr 1, 2019 r.). W drugiej połowie XX w. Półwysep Antarktyczny ocieplił się o prawie 3 st. C, a
21.02.2020 -
Nauka
Gorąco w styczniu? Grzeje nas… Ocean Indyjski
Ciepła zima trwa w najlepsze. Styczeń był do tej pory równie rozgrzany jak grudzień. Czy doczekamy się jeszcze śniegu w całej Polsce? Trochę zależy to od Oceanu Indyjskiego.
19.01.2020 -
Ludzie i style
Selfie z lawą w tle. Ludzie masowo wchodzą na wulkany
Czynne wulkany zawsze przyciągały gapiów, tyle że dziś chętnych do ich oglądania z bliska – i być może przeżycia czegoś ekscytującego – są dziesiątki tysięcy. To nowe zjawisko zwane turystyką wulkaniczną.
10.12.2019 -
Nauka
Skąd się wziął tlen?
Spalając węgiel, ropę i gaz, pozbawiamy atmosferę tlenu. Ale nawet gdybyśmy ogołocili planetę z roślin, mielibyśmy czym oddychać jeszcze przez miliony lat – to dobra wiadomość. Zła jest taka, że jeśli dostaniemy się do głębokich pokładów paliw kopalnych, czeka nas zagłada.
12.11.2019Polityka 46.2019 (3236) z dnia 12.11.2019; Nauka; s. 62Oryginalny tytuł tekstu: „Złodzieje gazu” -
Nauka
Hipoteza Gai według Lovelocka
James Lovelock obchodzi w tym roku setne urodziny. Wieszczy, że dla człowieka nadchodzą ciężkie czasy i wciąż rozwija swoją kontrowersyjną hipotezę Gai.
01.10.2019Polityka 40.2019 (3230) z dnia 01.10.2019; Nauka; s. 66Oryginalny tytuł tekstu: „Stulatek i bogini Ziemia” -
Nauka
Tak niszczymy świat
Czas spokoju klimatycznego się skończył, gdyż normy z ostatnich tysięcy lat zostały przekroczone. Można ignorować symptomy, pocieszać się, że nauka się myli, a gorączka sama minie, ale czy jest to zachowanie racjonalne?
05.08.2019Polityka 32.2019 (3222) z dnia 06.08.2019; Nauka; s. 64Oryginalny tytuł tekstu: „Ziemia nie nadąża” -
Niezbędnik
Geologia przyjazna życiu
Poszukiwacze życia na odległych globach pozasłonecznych są podzieleni: jedni uważają, że planet podobnych do Ziemi jest mnóstwo, zdaniem drugich są one wyjątkiem. Kluczowa w tym sporze jest tektonika płyt.
potwierdzają modele komputerowe. Większość – ostatnio te przeprowadzone przez Brada Foleya z University of Pennsylvania – sugeruje, że globy z geologią przyjazną życiu naprawdę da się w naszej Galaktyce znaleźć (być może wiedzą już o tym tamtejsi geolodzy, którzy też doczekali się swojego Wegenera). *** Andrzej Hołdys jest dziennikarzem POLITYKI.
09.07.2019Niezbędnik Inteligenta Nr 2/2019 z dnia 08.07.2019; s. 79Oryginalny tytuł tekstu: „Życiodajna lawa” -
Nauka
Jak znika Antarktyda
Armada statków, samolotów oraz pojazdów lądowych ruszyła na Antarktydę, aby pilnie poznać zamiary „najgroźniejszego lodowca świata”. Jego rozpad może podnieść poziom oceanów o 3 m w ciągu kilku dekad.
plejstocen i temperatura na globie szybko wzrosła. Wówczas lód w zachodniej Antarktydzie cofnął się pod wpływem ciepła aż o 1 tys. km, a jego granica przebiegała 300–400 km bliżej bieguna południowego niż dziś, czasza lodowa była zaś mniejsza od współczesnej o co najmniej 350 tys. km kw. Gdyby to
19.03.2019Polityka 12.2019 (3203) z dnia 19.03.2019; Nauka; s. 58Oryginalny tytuł tekstu: „Czasza coraz mniejsza” -
Niezbędnik
Kiedy znów człowiek stanie na Księżycu?
Długo wydawało się, że po sukcesach misji Apollo sprzed pół wieku człowiek już nigdy nie wzniesie się dalej niż na orbitę okołoziemską. Ale w ciągu następnej dekady może się to zdarzyć. Naprawdę.
jego okrążeniu Orion skieruje się ku Ziemi, wejdzie w jej atmosferę, a następnie na spadochronach opadnie na powierzchnię Pacyfiku. Ta pierwsza testowa wyprawa nazwana Exploration Misson-1 ma potrwać około 20 dni. Ludzie do Oriona wsiądą trzy lata później, w 2023 r., by odbyć taki sam lot. Pojazd
04.12.2018Niezbędnik Inteligenta Nr 4/2018 z dnia 03.12.2018; s. 72Oryginalny tytuł tekstu: „Kosmos szeroko otwarty” -
Nauka
Dr Mateusz Czesław Strzelecki opowiada o polskich badaniach polarnych
Rozmowa z dr. Mateuszem Czesławem Strzeleckim, laureatem Nagrody Naukowej POLITYKI w kategorii nauk społecznych, o tym, jak uratować mieszkańców Grenlandii i dostać się do polarnej ekstraklasy.
ANDRZEJ HOŁDYS: – Zastałem pana w Durham w Wielkiej Brytanii.MATEUSZ STRZELECKI: – Można powiedzieć, że wróciłem na krótko na stare śmieci, jako że na tutejszym uniwersytecie robiłem doktorat. Dotyczył ewolucji wybrzeży i zmian poziomu morza centralnego Spitsbergenu w ostatnich 8 tys
27.11.2018Polityka 48.2018 (3188) z dnia 27.11.2018; Nauka; s. 64Oryginalny tytuł tekstu: „Arktyczna sztafeta” -
Nauka
Jak zatrzymać katastrofę klimatyczną
Czy można w ciągu dekady zmniejszyć globalne emisje gazów cieplarnianych o połowę, a w ciągu trzech dekad całkowicie je zneutralizować? Zadanie wydaje się niewykonalne, ale to jedyna szansa na uniknięcie katastrofy klimatycznej.
przemysłowej można liczyć różnie, ale w tym przypadku założono, że jest to połowa XIX w. W praktyce punktem odniesienia do wyliczania późniejszego wzrostu temperatur stały się lata 1850–1900. Od tego okresu do dziś temperatury na globie podniosły się o około 1 st. C, z czego wynika, że do
16.10.2018Polityka 42.2018 (3182) z dnia 16.10.2018; Nauka; s. 60Oryginalny tytuł tekstu: „Bliskie spotkanie drugiego stopnia”