Skoro jest tak źle, dlaczego jest tak dobrze?

Rozmowa z prof. Januszem Czapińskim, przewodniczącym Rady Monitoringu Społecznego

Jacek Żakowski: – Jak się w Polsce żyje? Janusz Czapiński: – Fantastycznie. Żartuje pan? Ani trochę. Kraj-raj po prostu. W porównaniu z Kambodżą? W porównaniu z Polską sprzed 3 albo 6 lat. Skonfundował mnie pan. Siebie też, kiedy się wczytałem w wyniki. Upadku III Rzeczpospolitej w

Szanowny Panie Premierze RP!

Nie znam jeszcze Pańskiego nazwiska, ale szczerze gratuluję wyboru. To jest ważny moment. Dla Pana i dla nas wszystkich. Pan stoi przed życiową szansą. My przed szansą życia w trochę lepszym kraju. Polska potrzebuje zmiany. Ale nie każda zmiana jest zmianą na lepsze.

Cztery lata bez wizji

Ach, co to był za triumf! Prawie taki, jaki szykuje się teraz. Poprzednia władza obrócona w perzynę. W Sejmie o włos od jednopartyjnej większości. Senat wzięty. Własny prezydent. Własna telewizja. I jak to się mogło zamienić w taką katastrofę?

mogło się udać z kilku zasadniczych powodów. 1 Władza korumpuje, ale władza sprawowana dla samej tylko władzy korumpuje szczególnie. SLD Millera żadnej wizji nie miało. A jeśli nawet przed wyborami ją miało zapisaną w papierach, to po zdobyciu władzy szybko ją straciło. Dziura budżetowa ujawniona przez

Coś w Ameryce pękło...

Tragedia World Trade Center zmieniła świat. Przynajmniej na kilka lat. Tragedia Nowego Orleanu zmieniła Amerykę. Przynajmniej na chwilę. A może na dużo dłużej?

przerażające. Dla części było to przeżycie podobne do tego, co my przeżyliśmy oglądając Polskę w krzywym zwierciadle afery Rywina. Coś przez te dni w Ameryce pękło. Jacek Żakowski z USA

Kamikadze w imperium bez granic

Antonio Negri włoski filozof, więzień polityczny, oskarżany o terroryzm, w rozmowie z Jackiem Żakowskim

Lenina – czerwonym jak skorupa parzonego raka. Jacek Żakowski: – Po czyjej pan jest stronie widząc w telewizji kolejne zamachy? Antonio Negri: – Ja zawsze jestem po stronie ofiary. A rozumie pan zamachowców? Właśnie wystawiłem w Paryżu sztukę przedstawiającą przemianę

Wyznania nawróconego marksisty

Rozmowa z Antonio Negri, włoskim filozofem, więźniem politycznym, oskarżanym o terroryzm.

wspomnienia zapewne do dziś budzą go po nocach. Odmawia tylko jednego. Pozowania do zdjęcia ze stojącym w jego gabinecie popiersiem Lenina – czerwonym jak skorupa parzonego raka. Jacek Żakowski: – Po czyjej pan jest stronie widząc w telewizji kolejne zamachy? Antonio Negri

Co zostało z karnawału

Było nas 10 mln. Siedzieliśmy po nocach, strajkowaliśmy, czytaliśmy morze drukowanej małymi literkami bibuły, piliśmy czarną herbatę i bimber, paliliśmy strasznie dużo okropnych papierosów, jedliśmy byle co, negocjowaliśmy z władzą, sypialiśmy na podłodze albo na styropianie i zbawialiśmy Polskę, a może nawet świat. Za takimi chwilami tęskni się całe życie. Albo się na nie całe życie czeka.

Tekst Jacka Żakowskiego pochodzi ze specjalnego ponadstustronicowego wydawnictwa „Polityki” pt. „Rewolucja Solidarności”. Do kupienia w salonach sprzedaży prasy w całym kraju. Dla członków dawnej Solidarności na pamiątkę i dla przypomnienia, dla młodszych jako ważna i

Bolesne czesne

Edukacja kosztuje, ale mniej niż jej brak

Co zostało z karnawału

Było nas dziesięć milionów. Siedzieliśmy po nocach, strajkowaliśmy, czytaliśmy morze drukowanej małymi literkami bibuły, piliśmy czarną herbatę i bimber, paliliśmy strasznie dużo okropnych papierosów, jedliśmy byle co, negocjowaliśmy z władzą, sypialiśmy na podłodze albo na styropianie i zbawialiśmy Polskę, a może nawet świat. Za takimi chwilami tęskni się całe życie. Albo się na nie całe życie czeka.

zawłaszczyli. To się udawało. Sens życia był więc wtedy mięsisty, jak nigdy wcześniej ani nigdy później. Każde pokolenie w każdym normalnym kraju powinno mieć prawo do takiej przygody. Gdyby nie fakt, że świat by tego pewnie nie wytrzymał. Wiedzieliśmy, że jest niebezpiecznie. Jacek Kuroń mówił, że

Imperium mimo woli

Rozmowa z Niallem Fergusonem o tym, że Ameryka musi naprawdę zacząć rządzić światem, nawet gdyby nie chciała

Jacek Żakowski: – Wie pan, kto dziś rządzi światem? Niall Ferguson:– Nikt. I to jest nasz największy problem. Całym światem zapewne rządzić się nie da. Ale nawet w strefie najbardziej żywotnych interesów Zachodu – czyli w Europie i na Bliskim Wschodzie – nie ma nikogo

Nowa rewolucja przemysłowa?

Rozmowa z Jeremym Rifkinem, amerykańskim ekonomistą i politologiem.

Jacek Żakowski: – Czuje pan schadenfreude widząc ceny ropy szybujące powyżej 60 dol. i lęk tych, którzy śmiali się z pańskiej „Gospodarki wodorowej”? Jeremy Rifkin: – Czułbym, gdybym nie musiał tankować na stacji benzynowej. Kiedy trzy lata temu pisałem tę książkę

Era wodoru

Rozmowa z Jeremym Rifkinem, amerykańskim ekonomistą i politologiem

Jacek Żakowski: – Czuje pan schadenfreude widząc ceny ropy szybujące powyżej 60 dol. i lęk tych, którzy śmiali się z pańskiej „Gospodarki wodorowej”? Jeremy Rifkin: – Czułbym, gdybym nie musiał tankować na stacji benzynowej. Kiedy trzy lata temu pisałem tę książkę, ropa

Cud gdański

Zamiast wojny – teatr. I to narodowy!

godzinie wylewania żalów Jacek Rakowiecki pochwalił cywilną odwagę obu polityków, sala odpowiedziała owacją, a klimat rozmowy zmienił się o 180 stopni. Wojna światów zamieniła się we wspólne poszukiwanie wyjścia z sytuacji. Po dwóch i pół godziny marszałek wychodził z szalikiem Wybrzeża na szyi i

Teraz Polska?

Z tragedii w Londynie płyną ważne wnioski dla Warszawy

Na kłopoty Tusk

Ta książka jest jak jej autor. Przyjazna, interesująca, obiecująca, a zarazem wewnętrznie sprzeczna, zaskakująca i niepokojąca. Jakiego – sądząc z tej książki – Polska miałaby prezydenta, gdyby Donald Tusk wygrał październikowe wybory?

Radykalne stadium nowoczesności

Z niemieckim socjologiem Ulrichem Beckiem, autorem książki "Społeczeństwo ryzyka", rozmawia Jacek Żakowski

Jacek Żakowski: – Dwadzieścia lat temu pisał pan, że żyjemy w społeczeństwie ryzyka. A dziś? Ulrich Beck: – Dziś żyjemy w społeczeństwie globalnego ryzyka. Na czym polega różnica? Dwadzieścia lat temu pisałem, że niektóre ryzyka mogą przekraczać granice państwowe. Dziś większość z

Agencja prasowa donosi

tym zająć przynajmniej tak poważnie jak sprawą Rywina. Gonitwa za agentami sprzed lat nic nam nie pomoże, gdy nie rozprawimy się z agentami dziś manipulującymi Polską. Jeśli oni są.Jacek Żakowski

W szponach ryzyka

Z niemieckim socjologiem Ulrichem Beckiem autorem książki „Społeczeństwo ryzyka”, rozmawia Jacek Żakowski

Jacek Żakowski: – Dwadzieścia lat temu pisał pan, że żyjemy w społeczeństwie ryzyka. A dziś? Ulrich Beck: – Dziś żyjemy w społeczeństwie globalnego ryzyka. Na czym polega różnica? Dwadzieścia lat temu pisałem, że niektóre ryzyka mogą przekraczać granice państwowe. Dziś większość z nich

UBerracja

Rozmowa z abp. Józefem Życińskim o Komisji Prawdy i Pojednania. Kto w niej zasiądzie? Jak komisja ma działać?

Jacek Żakowski: – Rozumie ksiądz biskup, co to jest pojednanie? Abp Józef Życiński:– Staram się rozumieć. Jak je ksiądz biskup rozumie? Jako dążenie do budowania duchowej jedności, mimo wcześniejszych ran, poprzez szukanie tych ważnych wartości, które nas łączą, i przez to mogą służyć

Miłuj geja swego

Kiedy prezydent Lech Kaczyński zakazał Parady Równości w Warszawie, uzasadniając to ochroną przestrzeni publicznej przed manifestowaniem opcji seksualnych, obecny akurat w Warszawie Charles Taylor – zapewne najwybitniejszy dziś katolicki filozof moralny i referent organizowanych przez Jana Pawła II sympozjów w Castel Gandolfo – zareagował wybuchem gromkiego śmiechu.

wcieleniem czarownic i Żydów, którzy samym swoim widokiem obrażają zdrową wspólnotę i mogą jej zaszkodzić. Na krótką metę taka polityka może dać sukces wyborczy albo sondażowy. Ale na dłuższą jest ona samobójcza. Nikt jeszcze nie przeprowadził udanej modernizacji w społeczeństwie tak intensywnie straszonym, dzielonym i uczonym totalnej nieufności. Edwin Bendyk, Jacek Żakowski

Wszyscy jesteśmy gejami

naszą demokrację, ale też osłabia nasze modernizacyjne szanse i nadzieję wyrwania się z biedy. Dzięki Kaczyńskiemu wszyscy, którzy różnimy się od prezydenta Warszawy, teraz stajemy się gejami.Jacek Żakowski

Ile prawdy, ile pojednania?

Czy pomysł powołania w Polsce Komisji Prawdy i Pojednania ma dziś jakikolwiek sens?

Rewolucja zgliszcz czy nadziei

Nie jest prawdą, że rewolucja moralna, która się w Polsce zaczęła, musi się potoczyć według rujnującego francuskiego schematu. Były też rewolucje moralne, które mało zniszczyły, a dużo zmieniły.

zdobyciu władzy. Rewolucja nie jest żadną wartością. Ani pozytywną, ani negatywną. Podobnie jak radykalizm. Rewolucja francuska była radykalna w formie, ale ostatecznie niewiele poprawiła. Rewolucje wiktoriańskie w Anglii i Ameryce były łagodne w formie, a poprawiły wiele. Jaka będzie ta polska rewolucja moralna i jej radykalizm, to zależy od nas. Jacek Żakowski

Wielka nieobecna

Może jesteśmy równi pod względem godności i człowieczeństwa. Ale w świecie widzialnym żadnej równości nie ma.

Kompleks Polski

Jacek Żakowski: – Kiedy myślę Polska, to...? Norman Davies: – Zależy kiedy pan zapyta. Dziś. Dziesięć dni po śmierci papieża. Dziś jestem w Oxfordzie po miesiącu spędzonym w Krakowie. Wróciłem i nie umiem się znaleźć w moim własnym domu, już nie rozumiem sąsiadów, nie wiem, co tu się

Portret Polaków

Polak wszedł do Europy. Z polskimi lękami, kompleksami i pychą. Pycha mu mówi, że on tę Europę nauczy prawdziwych Wartości. Kompleksy przestrzegają, że w konkurencji z Zachodem nie da sobie rady. Lęk podsuwa wizje wynarodowienia i skolonizowania Polski przez silniejszy Zachód. Lęki, kompleksy i pycha to oczywiste źródła narodowej nerwicy. Ale ta nerwica rośnie przede wszystkim dlatego, że coraz bardziej fałszywa jest samoświadomość Polaka.

dostawanie pieniędzy bez pracy jest upokarzające. Tak sądzi 64 proc. Polaków, 47 proc. Czechów, 44 proc. Hiszpanów i Francuzów, ale tylko 1/3 Anglików, Niemców i Amerykanów. Może więc czas kuć nowe powiedzenia: „pracowity jak Polak” i „leniwy jak Niemiec”? A może lepiej jeszcze z

Obywatelu, gdzie jesteś?

Polska demokracja znalazła się w kryzysie. Prawica uważa, że to skutek oligarchizowania polityki przez ludzi Okrągłego Stołu. Lewica twierdzi, że demokrację niszczy niepohamowane parcie prawicy do władzy. A może prawda jest jeszcze gorsza?

– „lepiej teraz trochę wydać/by w przyszłości/uniknąć przykrości”. Jacek Żakowskirysunki Mirosław GryńJedną z inspiracji do tego tekstu była debata „Jaka demokracja ma przyszłość” z udziałem Benjamina Barbera, Zygmunta Baumana i Samuela Huntingtona, zorganizowana przez Bank Millennium z okazji 15-lecia działalności.

Rewolucja u bram

Anglosasi piszą, że Slavoj Żiżek (w marcu kończy 56 l.) to słowiański gigant. W rodzimej Słowenii jest kimś pomiędzy Vaclavem Havlem w Czechach, Adamem Michnikiem w Polsce, Noamem Chomskim w Ameryce i Jürgenem Habermasem w Niemczech. Intelektualista uczestniczący w globalnej debacie, ale też w lokalnej polityce. Urodzony dysydent. Za czasów Jugosławii wiele lat bezrobotny. Polityk. Kandydat w słoweńskich wyborach prezydenckich. Filozof. Jeden z głównych spadkobierców lacanowskiej szkoły psychoanalizy. Jedyny Słowianin, który wdarł się na filozoficzny parnas w Europie, Ameryce Łacińskiej i Stanach Zjednoczonych. Jego główne książki ukazują się w kilkudziesięciu językach. Formalnie mieszka w Lublanie. Praktycznie tam, gdzie akurat wykłada. Ostatnio w Buenos Aires. Lekko szalony. Trochę roztrzepany, ale też bezlitośnie konsekwentny w myśleniu i radykalnie krytyczny wobec kierunku, w jakim świat się rozwija. Dwa lata temu zszokował intelektualną publiczność swoją książką „Revolution at the Gates” („Rewolucja u bram”), w której blisko połowę stanowią wypisy z Lenina.

Jacek Żakowski: – Naprawdę wierzy pan, że rewolucja już czai się u bram? \tSlavoj Żiżek: – To zależy, co pan ma na myśli mówiąc rewolucja. Wiadomo: francuska, październikowa... W przewrót dokonany przemocą nie wierzę. Ale widzę, że jesteśmy w paskudnie typowym rewolucyjnym momencie

Jakich demokratów potrzeba

Czyja Polska?

Dzięki „liście Wildsteina” agenci dłużej pozostaną nieznani, a proces poznawania prawdy o PRL został zamulony. Jednak Wildstein jest zadowolony, a zwolennicy totalnej lustracji wciąż go popierają. O co w istocie tu chodzi?

, szybkiemu rozwojowi. Nie jest pewne, czy mamy dość dużo do zniszczenia, by w znośnym stanie doczekać terapeutycznych skutków rewolucji. I czy mamy dość czasu na historyczny eksperyment.Jacek Żakowski

Trzysta tysięcy nazwisk

Rozmowa z profesorem Leonem Kieresem, szefem Instytutu Pamięci Narodowej

Jacek Żakowski: – Czy prezes IPN wie to, czego lepiej nie wiedzieć? Leon Kieres: – Minister Siemiątkowski mi powiedział: „Dla pana lepiej by było, żeby pan tego wszystkiego nie wiedział”. Na jego wniosek rok temu znów dano mi ochronę. Zapytałem szefa BOR, dlaczego

Defilada połamanych szkieletów

W przededniu lustracyjnego tsunami warto przypomnieć sobie kilka prostych prawd, żeby lepiej zrozumieć, co się tu będzie działo.

zanim informacja zostanie ogłoszona. Nie ma chyba powodu, byśmy wobec osób prywatnych mieli stosować procedury gorsze niż wobec podlegających lustracji funkcjonariuszy publicznych. To będzie wymagało czasu i wysiłku, ale do prawdy i sprawiedliwości łatwej drogi nie ma.Jacek Żakowski

Jak jesteśmy manipulowani

Rozmowa z prof. Zygmuntem Baumanem, socjologiem.

<<ROZMOWA POCHODZI Z 'NIEZBĘDNIKA INTELIGENTA' Z GRUDNIA 2004 R.<< Jacek Żakowski: – Nie ma pan pojęcia, jak się ucieszyłem, kiedy w rozmowie z Keithem Testerem powiedział pan o swojej „pasji obnażania kłamstw, w jakie opakowuje się odpowiedzialność za

Jacek Żakowski rozmawia z Zygmuntem Baumanem

Jacek Żakowski: – Nie ma pan pojęcia, jak się ucieszyłem, kiedy w rozmowie z Keithem Testerem powiedział pan o swojej „pasji obnażania kłamstw, w jakie opakowuje się odpowiedzialność za ludzką niedolę...” Ale Tester tego wątku nie podjął. I wciąż nie wiem, co to są za kłamstwa

Inteligenci na barykady!

Przy stoliku krytyka literackiego Henryka Berezy w jednej z warszawskich kawiarni parę razy w tygodniu spotykają się trzej znani panowie: pisarz, aktor i reżyser – Janusz Głowacki, Gustaw Holoubek i Kazimierz Kutz. Często dołącza do nich jakiś diennikarz, piosenkarka czy aktorka. Rozmawiają o wszystkim, ale przede wszystkim o polityce i Polsce. Bo inteligent żyje polityką, choć żyje z czego innego. Jak wygląda Polska w tyglu inteligenckiej rozmowy?

Jacek Żakowski: – Przy stoliczku za filarem siedzą pan Gustaw Holoubek i pan Janusz Głowacki. Podchodzi pan Kazimierz Kutz. Przeczytał dzisiejsze gazety i jest poruszony. Od czego zaczynają rozmowę? Janusz Głowacki:– Dziś pewnie od Ukrainy. Z podziwem. Jak niezwykle się to

Mam pamięć tylko do cyfr

. rozmawiali Janina Paradowska i Jacek Żakowski Rozmowa autoryzowana, obszerny fragment nagrania emitowany był w programie Jacka Żakowskiego „Summa zdarzeń” w TVP 1. Sylwetka Grażyny Kulczyk – s. 102.

Śledztwo we własnej sprawie, czyli jak zostałem agentem

(dramacik w 5 aktach)

Jacek Żakowski Nie jest elegancko zajmować innych swoimi sprawami. Ale ta sprawa nie jest wyłącznie moja. Jest to drobny przykład standardów, atmosfery, obyczajów i mechanizmów w coraz większym stopniu rządzących dziś Polską: bezsilności wobec bezczelnego kłamstwa, beztroskiego kolportowania

Sprawy ważne i najważniejsze

Prawo i pięść

Jacek Żakowski: – Rozumie pan, co się w Polsce dzieje? Jarosław Kaczyński:– Unosi się kurtyna. Ruszyła ją afera Rywina, a sprawa Orlenu unosi ją dalej i ukazuje kolejne fragmenty systemu gospodarczo-polityczno-kryminalnych przygnębiających powiązań. Dla pana ten widok jest zaskakujący

Polska mniej konkurencyjna

Precz z logo!

Rozmowa z Naomi Klein, autorką światowego bestselleru „No Logo”, o wojnie w Iraku, drapieżnych korporacjach, mądrych alterglobalistach i zakutych liberałach

umiemy zmusić rządów, żeby o nas dbały, więc rządy prowadzą taką globalizację, jakiej chcą korporacje. Jeżeli nie przezwyciężymy kryzysu demokracji, zniszczymy nasz model społeczny, a rynek i demokracje zastąpimy rządami wielkich korporacji. Panu się taka wizja podoba? rozmawiał Jacek Żakowski

Kultura pyskówki

poważnego tematu nieważnym wątkiem ubocznym („a ty masz krzywe nogi” – notatka, co wolno ministrowi) i dopiero potem zaczyna się kłótnia. To bywa ekscytujące, ale prowadzi donikąd, bo temat główny szybko ginie w absurdalnym zgiełku. Jacek Żakowski

Krótka pamięć, długa pamięć

przyłapanemu na kłamstwie przed prokuratorem,sądem czy komisją śledczą grozi akt oskarżenia i kara więzienia.Urzędnik kłamiący w rozmowie z dziennikarzem formalnie pozostajebezkarny. Jedyną karą jest nasza – rozmówców i słuchaczy –dobra i długa pamięć. Oraz pytanie, które warto zadać również podprzysięgą: dlaczego nie chcieli wiedzieć albo dlaczego kłamali? Jacek Żakowski

List otwarty w sprawie sprawiedliwości

– niestety musi odejść. W Polsce są tysiące młodych, sprawnych, inteligentnych prawników zdolnych do pełnienia tej funkcji w sposób niegorszący opinii publicznej. Jacek Żakowski

Co jest w życiu ważne

Rozmowa z Leszkiem Kołakowskim

Jacek Żakowski: – Przychodzi do mędrca czterdziestoparolatek... Leszek Kołakowski: – Czyli pan niby? ...albo dwudziestoletnia blondynka z nogami po szyję... To już mniej do pana pasuje. ...więc siada ten ktoś obok mędrca i pyta: „Co jest ważne w życiu?”. Co mu mędrzec powie

Co robić w niedzielę

W rosnącym sporze o niedzielny handel mamy zderzenie dwóch szafujących fałszywymi argumentami fundamentalizmów: liberalnego i katolickiego. W istocie ten spór dotyczy nie tyle niedzieli i handlu, bezrobocia, drobnych sklepikarzy, frekwencji w kościołach i zysków korporacji, ale sensownego wykorzystania czasu i rozumnego ułożenia życia.

Jak zrobić dzieci

Place zabaw pustoszeją. Przedszkola się zamykają. Szkoły przygotowują się do likwidacji. Polacy nie mają dzieci. I to coraz bardziej nie mają. Podobnie jak większość Europejczyków. Niektórzy jednak sobie wreszcie z dziećmi poradzili. Teraz pora na nas.

ponosimy skutki indywidualnych decyzji – nawet tak intymnych jak decyzja urodzenia dziecka – a suma indywidualnie racjonalnych decyzji w skali społecznej może okazać się groźna. Więc – właśnie jako realna wspólnota – we wspólnym interesie musimy sobie nawzajem pomagać w podejmowaniu dobrych dla nas wszystkich decyzji.Jacek Żakowski

Na lewo od ściany

Noam Chomsky, intelektualny guru antyglobalistycznej lewicy, tłumaczy, co naprawdę dzieje się ze światem, ostrzega przed dyktaturą totalitarnych korporacji i "wirtualnego rządu" rynków finansowych, zapowiada kolejne fale niepokojów i wzywa do oporu w obronie prawdziwej demokracji.

Jacek Żakowski: – Co się stało z Ameryką? Noam Chomsky: – Ameryka pęka. Podobnie jak reszta świata. Dlaczego? To jest trudniejsze pytanie. Pan musi mieć odpowiedź. Pewnie, że mam. Więc co takiego się stało w Ameryce przez te cztery lata? To trwało czterdzieści lat. Nie