Gmina. Episkopat monarchiczny. Chrześcijaństwo rozwijało się na początku w miastach, poszczególne wspólnoty nazywano gminami. Najbardziej znana jest opisana w Dziejach Apostolskich gmina jerozolimska, która jednak przestała w zasadzie istnieć w czasie powstania żydowskiego w latach 66–70. W innych gminach kierownictwo spoczywało w rękach osób określanych mianem biskupów (od gr. episkopos – nadzorca), prezbiterów (gr. – starszych) i diakonów (gr. – sług). Ogromną rolę w zakładaniu gmin na terenie Azji Mniejszej i Grecji odegrał św. Paweł; w jego listach widać, jak powoływał się cały czas na swój autorytet, jako tego, który doprowadził członków danej wspólnoty do wiary, dbając jednocześnie o to, by pozostawały one zorganizowane, wyznaczał przełożonych i wzywał do posłuszeństwa im; to właśnie ten zarysowany w listach św. Pawła model organizacji kościelnej przetrwał w dużej mierze do naszych czasów. Już na przełomie I/II w. św. Klemens Rzymski pisał do wiernych w Koryncie, by nie sprzeciwiali się swoim prezbiterom, a listy św. Ignacego Antiocheńskiego wskazują na ukształtowanie się systemu funkcjonującego do dzisiaj, tzw. episkopatu monarchicznego, czyli jednego biskupa sprawującego pełnię władzy w jednej wspólnocie.
Urząd Nauczycielski Kościoła
Urząd Nauczycielski Kościoła (Magisterium) to forma sprawowania władzy nad wykładnią ewangelii i prawd wiary. Odpowiadają za nią poszczególni biskupi pozostający w łączności z papieżem oraz zbiorowo kolegium biskupów, z następcą św. Piotra jako jego głową. W większości przypadków biskupi pełnią swoją rolę nauczycielską stale (w sposób zwyczajny), jednomyślnie głosząc Dobrą Nowinę. W wyjątkowych sytuacjach Magisterium Kościoła zabiera głos w sposób nadzwyczajny, kiedy wszyscy biskupi zgromadzeni na soborze powszechnym są sędziami i wypowiadają się na temat prawd objawionych.