Pomocnik Historyczny

Egzekucja pastora Rotha

Pastor Stephan Roth, litografia, 1850 r. Pastor Stephan Roth, litografia, 1850 r. DP

11 maja 1849 r. w więzieniu w Kluż-Napoce (rum. Cluj-Napoca, węg. Kolozsvár) został postawiony przed plutonem egzekucyjnym luterański pastor, pisarz, nauczyciel i pedagog Stephan Ludwig Roth. Urodził się w Mediaș (niem. Mediasch) w 1796 r. Studiował w Tybindze. Studia kontynuował w Szwajcarii pod okiem Johanna Heinricha Pestalozziego, zwanego ojcem szkoły ludowej. W 1820 r. doktoryzował się z filozofii w Tybindze, następnie wrócił do Mediaș, gdzie objął posadę nauczyciela w tamtejszym gimnazjum. W 1835 r. został pastorem. W dwa lata później objął probostwo w siedmiogrodzkiej parafii luterańskiej we wsi Nemșa (niem. Nimesch), a dziesięć lat później w nieodległej wsi Moșna (niem. Meschen). Poza działalnością w kościele poświęcił się szerzeniu idei o nowoczesnym szkolnictwie, ale także starał się popularyzować wiedzę z zakresu efektywnego rolnictwa. Niestety nie odnosił na tym polu sukcesów.

Przedmiotem jego zaangażowania była także kwestia współistnienia kilku nacji i języków w Transylwanii. W 1842 r. opublikował pismo „Der Sprachkampf in Siebenbürgen”, w którym postulował uznanie obok języka węgierskiego, języków niemieckiego i rumuńskiego jako oficjalnych języków regionu, jednocześnie uznając praktyczną wyższość wołoskiego (według używanej przez niego terminologii) nad dwoma pozostałymi. Uważał, że rumuński, będący językiem większości zamieszkującej region, mógłby być językiem wspólnym dla całej Transylwanii. Zdecydowanie sprzeciwiał się dominacji Węgrów i narzucaniu przez nich węgierskiego jako języka urzędowego obowiązującego wszystkich mieszkańców Siedmiogrodu. W 1848 r. wsparł powstanie Rumunów, prowadzonych przez prawnika Avrama Iancu.

Na początku 1849 r. Węgrzy odnosili na terenie Siedmiogrodu sukcesy, co pozwoliło im na wprowadzenie swoich rządów.

Pomocnik Historyczny „Dzieje Rumunów” (100227) z dnia 11.11.2024; Dzieje Rumunów; s. 59
Reklama