Kongres Wiedeński. Koncert Mocarstw. Rewolucja francuska i wojny napoleońskie wywróciły na początku XIX w. dotychczasowy ład europejski. Po zwycięstwie nad Napoleonem nowy system został skonstruowany pod dyktando austriackiego ministra spraw zagranicznych Klemensa Metternicha. Zasadą tej współpracy miała być nie jedność polityczna czy sympatie, ale równowaga sił. Żadne z głównych państw europejskich nie miało mieć dominującej pozycji wobec innych, a jednocześnie cztery główne (Anglia, Austria, Prusy, Rosja) rozdzieliłyby między sobą władzę nad Europą. Miałyby one prawo, ale i odpowiedzialność decydowania także o innych krajach. Wzajemne kontrolowanie się i przeciwwaga wytwarzać miały równowagę siły, która zapewniłaby porządek i ład na kontynencie.
Koncepcje Metternicha zostały zrealizowane w trakcie Kongresu Wiedeńskiego w 1815 r. Zwieńczeniem całej konstrukcji była decyzja z 1818 r. o dopuszczeniu do grupy mocarstw Francji, której tym samym wybaczono grzech napoleońskiego epizodu. Wytworzony system przeszedł do historii jako Święte Przymierze lub Koncert Mocarstw.
Koncert Mocarstw przetrwał perturbacje okresu Wiosny Ludów na przełomie lat 40. i 50. XIX w. Przetrzymał zjednoczenie Niemiec pod wodzą Prus i wojnę prusko-francuską z lat 1870–71. Także zjednoczenie Włoch w latach 1860–61 i przebudowa Austrii w Austro-Węgry w 1867 r. nie naruszyły podstaw metternichowskiego systemu. Okazał się nieskuteczny dopiero wobec z pozoru peryferyjnego konfliktu na Bałkanach.
Rosja nad Morzem Czarnym. Narody i państwa na Bałkanach kształtowały się z opóźnieniem, powoli wyzwalając się spod kilkuwiekowego tureckiego panowania. Geopolityczne znaczenie Bałkanów sprawiło, że stały się one – wraz z upadkiem imperium tureckiego – celem zainteresowania mocarstw europejskich.