Pomocnik Historyczny

August III Sas (1696–1763)

Na portrecie nieznanego malarza, XVIII w. Na portrecie nieznanego malarza, XVIII w. Muzeum Narodowe w Krakowie
Książę elektor Saksonii (jako Fryderyk August II) 1733–63, król Polski i wielki książę Litwy (jako August III Sas) 1733–63

Skrajne oceny. Panowanie Augusta III w Polsce jest kojarzone jako pasmo zawiedzionych nadziei i nieszczęść, które przygotowało podglebie do rozbiorów Rzeczpospolitej. Utrwalił się mocno przesadzony obraz władcy: gnuśnego, otyłego, bez zmysłu politycznego i energii, której wymagano od koronowanej głowy, uległego żonie, fanatycznej katoliczce z domu Habsburgów. Jednym słowem był chodzącym przepisem na katastrofę.

Spopularyzował ten wizerunek historyk Władysław Konopczyński w początkach XX. Kiedy w 1989 r. ukazała się biografia władcy autorstwa Jacka Staszewskiego, nastąpił przełom w spojrzeniu na osobę monarchy i w ocenie jego rządów. Staszewski zrehabilitował Augusta III, wskazał wiele jego zalet, m.in. pracowitość, a katastrofy, jakie dotknęły Rzeczpospolitą i Saksonię, uznał za splot wydarzeń, na które władca nie miał wielkiego wpływu. Spróbujmy więc spojrzeć na prawie trzydziestoletnie rządy Augusta III bez euforii, ale odsuwając na bok przesadny krytycyzm.

Z luteranina katolik. 7 października 1696 r. w Dreźnie Krystyna Eberhardyna, żona elektora Saksonii Fryderyka Augusta I, urodziła swojego jedynego syna, Fryderyka Augusta II. Staszewski stwierdził, że przyszedł on na świat „z duplikatem”. Był nim przyrodni brat Maurycy, nieślubny potomek elektora i metresy Aurory von Königsmarck, który urodził się prawdopodobnie we wrześniu, a więc wcześniej niż prawowity następca tronu. Tego jednak oficjalna historiografia domu Wettynów nie była w stanie zaakceptować, więc do dziś podawana jest data 28 października.

Ogromny wpływ na wychowanie małego Fryderyka Augusta II zyskała jego babka Anna Zofia z duńskiej dynastii Oldenburgów. Żarliwa luteranka tę religię oraz związany z nią system wartości wpajała księciu.

Pomocnik Historyczny „Za króla Sasa” (100221) z dnia 17.06.2024; Dynastia; s. 104
Reklama