Pomocnik Historyczny

Jan Jerzy I (1585–1656)

Na portrecie nieznanego malarza, 1613 r. Na portrecie nieznanego malarza, 1613 r. Skokloster
Książę elektor Saksonii 1611–56 r.

Odrzucona czeska korona. W ciągu 45 lat jego panowania wzmocniła się pozycja Saksonii oraz Wettynów. I to pomimo najechania i spustoszenia księstwa najpierw przez wojska cesarskie, a później szwedzkie.

Jan Jerzy, drugi syn elektora saskiego Krystiana I (zm. w 1591 r.) i jego żony Zofii Hohenzollern, objął tron w 1611 r., po śmierci starszego brata Krystiana II. Rządy rozpoczął w okresie zwiększających się napięć pomiędzy katolikami i protestantami, które doprowadziły w 1618 r. do wybuchu antyhabsburskiego powstania w Czechach. Zasłynęło wyrzuceniem przez okno praskiego zamku katolickich przedstawicieli cesarza i było początkiem wojny trzydziestoletniej (trwającej do 1648 r.) między państwami protestanckimi a katolickimi Habsburgami.

Elektor, pomimo luterańskiej konfesji, nie zdecydował się na poparcie czeskiego zrywu i odrzucił ofertę objęcia tronu w Pradze. Kierował się lojalizmem w stosunku do Habsburgów, lecz również głęboką niechęcią do kalwinistów i ich lidera, palatyna reńskiego Fryderyka. W 1619 r. Jan Jerzy podczas elekcji cesarskiej opowiedział się więc za Ferdynandem II Habsburgiem, którego wsparł militarnie w zamian za zgodę na przyłączenie do Saksonii dobrze rozwiniętych gospodarczo Łużyc.

W kolejnych latach wojny elektor starał się zachowywać dobre relacje z obozem katolickim. Obawiał się jednak postępów kontrreformacji, a szczególnie skutków edyktu restytucyjnego (1629 r.), na mocy którego Kościół katolicki mógł zacząć ubiegać się o zwrot utraconej własności.

Zmieniane sojusze. Po włączeniu się do konfliktu Szwecji Jan Jerzy początkowo starał się zachować neutralność, aby uchronić swój kraj przed zniszczeniami wojennymi. We wrześniu 1631 r. został jednak postawiony w sytuacji bez wyjścia – wojska cesarskie wkroczyły do Saksonii i zdobyły Lipsk.

Pomocnik Historyczny „Za króla Sasa” (100221) z dnia 17.06.2024; Dynastia; s. 92
Reklama