Judasz z Miśni. Jego metody i wolty polityczne budziły ogromne kontrowersje i skrajne oceny. Luteranin, ale przeszedł na stronę katolickiego cesarza Karola V w 1546 r., gdy ten wydał wojnę koalicji książąt protestanckich (I wojna szmalkaldzka). Protestanci okrzyknęli go więc Judaszem z Miśni. Po sześciu latach niespodziewanie zdradził sprzymierzeńca, stając na czele opozycji protestanckich książąt Rzeszy. Trzeba jednak przyznać, że działał skutecznie i udało mu się osiągnąć spektakularne sukcesy. Otrzymanie godności elektorskiej pozwoliło albertyńskiej linii Wettynów awansować do elity książąt Rzeszy.
Był najstarszym synem księcia saskiego Henryka Pobożnego oraz jego żony Katarzyny Meklemburskiej. W wieku 11 lat został oddany na dwór w Halle do swojego ojca chrzestnego, kardynała Albrechta Hohenzollerna, arcybiskupa Magdeburga i Moguncji, gdzie odebrał wychowanie katolickie. W 1536 r. – w ślad za swoim ojcem – dokonał konwersji na luteranizm, a jego edukacją zajęli się protestanccy pastorzy. Ważną rolę formacyjną odegrały też pobyty Maurycego na dworze w Dreźnie u stryja Jerzego i w Torgau u kuzyna z linii ernestyńskiej Jana Fryderyka, ówczesnego elektora saskiego i głowy całego rodu.
Pogromca kuzyna. Maurycy przejął władzę po śmierci ojca w 1541 r. Początkowo raczej zgodnie współdziałał z książętami protestanckimi Rzeszy (skupionymi w Związku Szmalkaldzkim). Jednocześnie starał się zachować polityczną niezależność. Pozostawał w dobrych stosunkach z Habsburgami, których ziemie (Czechy) graniczyły bezpośrednio z Saksonią. Wspierał ich w 1542 r. podczas walk z Turkami, a rok później pomagał cesarzowi Karolowi V w kampanii przeciwko Francji. Dał się wówczas poznać jako dzielny żołnierz, utalentowany dowódca i organizator.