Pomocnik Historyczny

Emigranci i uchodźcy

Bałkańskie wychodźstwo

Tureccy i bałkańscy gastarbeiterzy w zachodnim Berlinie, maj 1980 r. Tureccy i bałkańscy gastarbeiterzy w zachodnim Berlinie, maj 1980 r. DPA / PAP
Fale bałkańskiego wychodźstwa.

Emigranci pierwszej fali. Pod koniec XIX w. z Bałkanów ruszyła fala wychodźstwa ekonomicznego. Podobnie jak w ówczesnej Galicji – region zmagał się z głodem ziemi i przyrostem demograficznym. Strukturalna nędza pchała chłopów za granicę, w tym za ocean. Działały wyspecjalizowane firmy pośredniczące w rekrutacji emigrantów. Następnie organizowały ich przewóz w zaplombowanych pociągach (ze względów sanitarnych nie zezwalano podróżnym na opuszczanie wagonów podczas tranzytu do portów) do Bremenhaven, Lorient, Rijeki, Poli, Triestu. Ostatnie z wymienionych miast stawało się główną bramą wyjazdową z Bałkanów (w 1913 r. tutejszy port obsłużył ok. 50 tys. emigrantów, z których 30 proc. ruszyło do Stanów Zjednoczonych).

Emigranci pierwszej fali, w większości bardzo słabo wykształceni, po części niepiśmienni, o słabo ukształtowanym poczuciu świadomości narodowej, stosunkowo szybko zrywali więzy z krajami pochodzenia. Największą zwartość wykazali prawdopodobnie Chorwaci w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie, którzy zaczęli przyciągać i po części asymilować innych migrantów z Bałkanów, zwłaszcza katolików i protestantów. Fala wyjazdów wygasła w 1924 r., kiedy Stany Zjednoczone wprowadziły limity ilościowe dla przyjeżdżających z Europy Środkowej i Południowej (oraz zakazały imigracji z Azji).

Emigracja polityczna. Pod drugiej wojnie światowej z całego regionu zaczęli uciekać przeciwnicy komunistów: jugosłowiańscy, rumuńscy, bułgarscy monarchiści, liberałowie i republikanie. Odrębną grupę stanowili aktywiści i sympatycy Niepodległego Państwa Chorwackiego oraz najrozmaitsi kolaboranci (Niemiec i Włoch). Większość przedostawała się na zachód Europy i do Ameryki, ale spora grupa Bośniaków z dywizji SS Handžar i Albańczyków z dywizji SS Skanderbeg znalazła się w Syrii, Libanie i Egipcie.

Pomocnik Historyczny „Dzieje Bałkanów” (100210) z dnia 26.06.2023; Dzieje Bałkanów; s. 136
Oryginalny tytuł tekstu: "Emigranci i uchodźcy"
Reklama