Współczesne Bałkany. W XXI w. Bałkany wchodziły z bagażem burzliwych lat 90. XX w., czyli transformacji ustrojowej, zapaści gospodarczej i konfliktów zbrojnych w rozpadającej się Socjalistycznej Federacyjnej Republice Jugosławii oraz ze znaczącym zaangażowaniem społeczności międzynarodowej w rozwiązywanie regionalnych konfliktów. Symbolem zmian na przełomie stuleci były zgony trzech polityków, którzy przyczynili się do dezintegracji federacji Słowian Południowych: Chorwata Franjo Tuđmana (1999 r.), Boszniaka Aliji Izetbegovicia (2003 r.) i Serba Slobodana Miloševicia (2006 r.). Na mapie pojawiły się kolejne państwa, gdy w 2006 r. Czarnogóra ostatecznie usamodzielniła się od swego serbskiego wielkiego brata, a w 2008 r. Kosowo ogłosiło niepodległość, co zakończyło rozczłonkowywanie byłej Jugosławii. Bałkany stały się ważnym korytarzem tranzytowym i transportowym, miejscem postępującej integracji ze strukturami euroatlantyckimi oraz współpracy m.in. ONZ, Unii Europejskiej i NATO.
Obecnie wszystkie kraje Bałkanów są uznawane przez amerykańską organizację Freedom House za wolne i częściowo wolne; najwyżej w tym rankingu znajdują się Grecja, Rumunia i Bułgaria. Natomiast w indeksie państw niestabilnych (Fragile States Index), opublikowanym przez amerykański Fund for Peace za 2022 r., Bośnia i Hercegowina znalazła się na 74. miejscu (im wyżej, tym gorzej), Serbia – 94., Macedonia – 111., Czarnogóra – 119., Albania – 121., Grecja – 124., Bułgaria – 131., Rumunia – 133., Chorwacja – 137., Słowenia – 163. W indeksie uwzględniono tylko członków ONZ, dlatego nie ma w tym gronie Kosowa. Możemy zakładać, że jego miejsce byłoby zbliżone do Bośni i Hercegowiny.
Nie zmienia to faktu, że Bałkany to od lat częsty kierunek wakacyjnych podróży milionów turystów, doceniających krajobrazy, pogodę, zabytki, historię, kulturę i kuchnie regionu.