W orbicie Berlina. 9 stycznia 1796 r. wojska pruskie wkroczyły do Warszawy i zajęły miasto. Kilka miesięcy przedtem trzy rozbiorowe mocarstwa – Prusy, Rosja i Austria – uzgodniły między sobą trzeci i ostateczny podział polsko-litewskiej republiki szlacheckiej. Dawna stolica Rzeczpospolitej miała przypaść monarchii pruskiej. Mimo ich stosunkowo krótkiego panowania (do czasu wkroczenia do Warszawy wojsk Napoleona w listopadzie 1806 r.) Prusacy pozostawili w mieście ślady, które towarzyszą mu po dzień dzisiejszy.
Przed pojawieniem się pruskich żołnierzy i urzędników Warszawa przez 14 miesięcy znajdowała się pod okupacją rosyjską. Byłe miasto rezydencjonalne bardzo ucierpiało wskutek klęski powstania kościuszkowskiego. Tysiące mieszkańców zostało zabitych lub opuściło swe domy. Do tego doszło poczucie klęski i upokorzenia w związku z upadkiem insurekcji i przekonanie, że szlachecka republika była skazana na katastrofę. W październiku 1795 r. Berlin i Sankt Petersburg uzgodniły, żeby przyłączyć Warszawę do zaboru pruskiego. Prusy dołączyły ją do istniejącej już prowincji Prusy Południowe. Stała się, obok Poznania i Kalisza, jednym z trzech jej głównych miast i jednocześnie siedzibą kamery wojny i domen Prus Południowych (Königlich-Preußische Kriegs- und Domänenkammer für Südpreußen).
Żołnierze, urzędnicy, artyści. Przedstawicielem pruskiego króla w tym regionie był minister prowincji Prusy Południowe, urzędujący w Berlinie. Zarząd Warszawy – rezydujący w ratuszu na Rynku – podlegał prezydentowi miasta i policji. Łącznie na różnych stanowiskach w warszawskiej administracji pracowało kilkuset pruskich urzędników. W porównaniu jednak z wojskowymi ich liczba była nad wyraz niska.