Pomocnik Historyczny

Murowana legenda

Wielki mur chiński

Fragment muru (wieży obserwacyjnej) w prowincji Gansu. Widoczne warstwy ubijanej ziemi jako budulca. Fotografia współczesna. Fragment muru (wieży obserwacyjnej) w prowincji Gansu. Widoczne warstwy ubijanej ziemi jako budulca. Fotografia współczesna. AKG
Marek Sobczak

Konstrukcja. Popularny wizerunek chińskiego muru jest mocno mylący. Wijąca się malowniczo wśród szczytów wzgórz kamienna budowla to odcinek krótki i do tego szczególny. Powstał w XVI w., by osłaniać przedpole cesarskiej stolicy, toteż jego skala i standard wykonania są wyjątkowe. Pozostałe części muru, a także wszystkich jego poprzedników należałoby raczej nazywać wałami. Wznoszono je przy użyciu starej, stosowanej już w trzecim tysiącleciu p.n.e. techniki napełniania drewnianego szalunku ziemią i starannego ubijania. Posługiwano się dostępnym w okolicy budulcem, łącząc piasek ze składnikami organicznymi, jak słoma czy sitowie. Od zewnątrz wał licowano, na terenach wyżynnych kamieniami, a na nizinach faszynami lub gliną. Tą ostatnią, niekiedy w postaci suszonej lub wypalanej cegły. Trudno stwierdzić, jak rozpowszechniona była to praktyka. Do naszych czasów przetrwały najczęściej tylko resztki ziemnego rdzenia umocnień. Cegła i kamień, jeśli stanowiły ich odzienie, już dawno zostały zużyte przez okoliczną ludność.

Pochodzące z różnych epok odcinki wałów mają u podstawy 2 do 8 m grubości. Najwyższe zachowane fragmenty sięgają 3,5 m. Kroniki wspominają zwykle o wysokości ośmio- lub dziesięciometrowej. Nie wiemy, czy chodzi o wartości średnie, czy maksymalne. Wały nie były jednorodne. Każde wzniesienie czy jar pozwalający ich wysokość ograniczyć włączano w skład linii, nawet jeśli powodowało to jej wydłużenie. Transport ziemi na wysokość przekraczającą 4 m był bardzo pracochłonny. Memoriał chińskiego urzędnika z V w. podaje, że na każde 2 m bieżące muru potrzeba miesięcznej pracy jednego człowieka. Zestawiając to z nowożytnymi normami dla umocnień polowych, które także wznoszono z ubitej ziemi za pomocą tylko najprostszych narzędzi, można powyższy szacunek uznać za dość wiarygodny.

Pomocnik Historyczny „Historia Chińczyków wydanie II” (100198) z dnia 18.07.2022; Dzieje Chińczyków; s. 80
Oryginalny tytuł tekstu: "Murowana legenda"
Reklama