Pomocnik Historyczny

„Warunki konieczne dobrego rządu i szczęścia ludzkości”

Jak w USA powstał nowoczesny system szkolnictwa?

Siedziba Smithsonian Institution, amerykańskiego patentu na finansowanie nauki i upowszechnianie wiedzy; grafika z XIX w. Siedziba Smithsonian Institution, amerykańskiego patentu na finansowanie nauki i upowszechnianie wiedzy; grafika z XIX w. Getty Images
Już w połowie XIX w. w Stanach Zjednoczonych wyraźnie sformułowano pogląd, że nauka i szkolnictwo wyższe nie istnieją same dla siebie, ale po to, aby zwiększać dobrobyt tak całego kraju, jak i poszczególnych obywateli.
Budynki Harvard University, najstarszej uczelni amerykańskiej; grafika z XVIII w.Corbis Budynki Harvard University, najstarszej uczelni amerykańskiej; grafika z XVIII w.

Najlepsze uczelnie świata. Harvard, Stanford, Yale, Princeton, Columbia – nie potrzeba być szczególnym znawcą nauki, by zetknąć się z nazwami tych uniwersytetów. Rozsławione w licznych filmach i serialach, od wielu lat w międzynarodowych rankingach uczelnie te zajmują pierwsze miejsca i w znacznej mierze przyczyniają się do budowania pozycji Ameryki jako lidera badań naukowych. Równie dobrze znana jest amerykańska umiejętność wykorzystywania odkryć i wynalazków do umacniania gospodarczej, politycznej i militarnej potęgi kraju. Jak to możliwe, że Amerykanom udało się doprowadzić do tak wielkiego postępu w dziedzinie edukacji? Nie ulega wątpliwości, że uczelnie za oceanem potrafią być bogate. Ale pomimo tego John Thelin, wybitny badacz historii amerykańskiego szkolnictwa wyższego, dowodzi, że podstawowym wyzwaniem w XXI w. jest uznanie, że przyszłość to nie tylko „kwestia pieniędzy, ale odkrycia podstawowych zasad i wartości, które zostały przesłonięte ostatnim przemieszaniem działalności edukacyjnej i biznesowej”.

Harvard. Najstarszą amerykańską uczelnią jest jednocześnie najbardziej prestiżowy Harvard University. Już w 1636 r., w zaledwie 16 lat od przybycia do Ameryki Ojców Pielgrzymów, legislatura kolonii podjęła decyzję o utworzeniu „szkoły albo college’u” w miejscowości Newtown pod Bostonem. Dla przydania prestiżu oraz dla podkreślenia akademickich związków z metropolią w 1638 r. nazwę miejscowości zmieniono na Cambridge.

Takie dodatkowe poszukiwanie prestiżu było tym bardziej uzasadnione, że same początki tej uczelni nie były wcale chwalebne. Pierwszy nauczyciel i zarządca szkoły w jednej osobie, Nathaniel Eaton, okazał się oszustem, który ostatecznie został wygnany z kolonii i dokonał żywota wtrącony do więzienia za długi.

Pomocnik Historyczny „Stany Zjednoczone Ameryki wydanie II” (100192) z dnia 21.02.2022; USA. Narodziny potęgi; s. 110
Oryginalny tytuł tekstu: "„Warunki konieczne dobrego rządu i szczęścia ludzkości”"
Reklama