Wszystkich Świętych Rosyjskich. Hitlerowskie Niemcy zaatakowały Związek Sowiecki w dniu, na który w prawosławnym kalendarzu liturgicznym przypada Wszystkich Świętych Rosyjskich. Na czele Niemiec stał człowiek ochrzczony w Kościele rzymskokatolickim, ale już od wczesnej młodości nim gardzący, podobnie jak Żydami. Na czele ZSRS stał były uczeń prawosławnej szkoły parafialnej i student seminarium duchownego w Gruzji, usunięty z niego za zainteresowanie dziełami Marksa i Darwina. Państwa, którymi rządzili żelazną ręką, nie tolerowały żadnych form zorganizowanej opozycji, w tym ze strony organizacji religijnych.
Istotna różnica polegała na tym, że w państwie bolszewików walka z religią trwała już od 1917 r. i przybrała postać totalnego niszczenia wszelkich przejawów materialnego i duchowego świata religii na czele z chrześcijaństwem, czyli przede wszystkim prawosławia i Cerkwi. Chodziło o wymazanie religii także w sensie światopoglądu uznanego za przeszkodę na drodze modernizacji państwa i społeczeństwa według wyobrażeń bolszewików.
Kolaboracja i opór chrześcijan w III Rzeszy. System hitlerowski zaczął działać z całą mocą w 1933 r., czyli 16 lat później niż sowiecki. Dążył do rozbicia i zwasalizowania niemieckich chrześcijan, ale Kościoły protestanckie, luterański i kalwiński, i Kościół rzymskokatolicki w III Rzeszy nadal mogły funkcjonować, choć pod bacznym okiem funkcjonariuszy nazistowskich. W ruchu hitlerowskim krzyżowały się różne postawy wobec religii: neopogańska fascynacja mitami i rytami germańskimi, nienawiść do tradycyjnych Kościołów chrześcijańskich podpierająca się antychrześcijańskimi wątkami filozofii Nietzschego, próby stworzenia prohitlerowskiego Kościoła państwowego.
Hitler zaostrzał politykę antykościelną stopniowo.