Pomocnik Historyczny

Japonia wybiera Południe

Japonia uderza w Azji

Japońskie rozterki: Yosuke Matsuoka, minister spraw zagranicznych, u Hitlera (1941 r.). Japońskie rozterki: Yosuke Matsuoka, minister spraw zagranicznych, u Hitlera (1941 r.). Corbis
W środę, 2 lipca 1941 r., Japonia zdecydowała nie atakować ZSRS, ale – zgodnie z sugestią Hitlera − uderzyć na południe Azji. Być może zaważyło to na efektach Barbarossy i na kształcie dalszej wojny.

Antyamerykański pakt trzech. Nagłośniony niebywale przez propagandę pakt trzech był układem ściśle obronnym i antyamerykańskim. Nie przewidywał żadnej pomocy w rozstrzygnięciu obu paralelnych wojen, czy to europejskiej, czy japońsko-chińskiej. Po prostu miał odstraszać Stany Zjednoczone przed włączeniem się w którąś z nich. W tym sensie jego rola, jako przedsięwzięcia w znacznej mierze propagandowego, okazać się miała odwrotna do zamierzonego. Wspierający tak Brytyjczyków jak i Chińczyków Roosevelt, akurat jesienią 1940 r. ubiegający się po raz trzeci o prezydenturę, zyskał argument przeciw zwolennikom izolacjonizmu. Wskazywał, że jego alarmy o spisku dyktatorów wcale nie są pozbawione podstaw. Poza światem propagandy oczywiste było natomiast, iż – jak wzdychał szef dyplomacji włoskiej Galeazzo Ciano – „Japonia jest odległa, a jej wsparcie problematyczne”.

W tym samym miesiącu, w którym charyzmatyczny prezydent USA odniósł sukces wyborczy, spektakularna wizyta Wiaczesława Mołotowa w Berlinie zakończyła się wielkim niepowodzeniem. Obie strony skłonne były, przynajmniej przez jakiś czas, kontynuować, a nawet pogłębić dotychczasową kooperację, wszelako Kreml żądał za to zbyt wygórowanej ceny, m.in. oddania Sowietom japońskiej części Sachalinu; żaden Niemiec nie odważyłby się poprosić o to w Tokio. 18 grudnia Adolf Hitler podpisał osławioną dyrektywę Barbarossa. O przedsięwzięciu, największym w dotychczasowej historii Rzeszy, nie poinformowano nie tylko Japończyków, ale nawet Włochów.

Yosuke Matsuoka u Stalina (podpisanie układu Matsuoka-Mołotow, 1940 r.).Yosuke Matsuoka u Stalina (podpisanie układu Matsuoka-Mołotow, 1940 r.).

Japońsko-sowiecki układ o neutralności. Tymczasem japoński rząd księcia Konoe Fumimaro, funkcjonujący od lipca 1940 r., wyraźnie nie nadążał za pulsem historii. Poprawę relacji ze Stalinem traktował nadal jako wpisującą się w kurs zacieśnienia stosunków z Niemcami.

Pomocnik Historyczny „Operacja Barbarossa” (100183) z dnia 14.06.2021; Od sierpnia września ‘39 do czerwca ‘41; s. 59
Oryginalny tytuł tekstu: "Japonia wybiera Południe"
Reklama