Pomocnik Historyczny

Afrykańskie inspiracje

Moda na afrykańską sztukę

Pablo Picasso, „Panny z Awinionu”, 1907 r. Pablo Picasso, „Panny z Awinionu”, 1907 r. East News
Niewielu zdaje sobie sprawę, w jakim stopniu wizualny świat wokół nas korzeniami tkwi w Afryce.
Karl Schmidt-Rottluff, „Droga do Emaus”, 1918 r.Getty Images Karl Schmidt-Rottluff, „Droga do Emaus”, 1918 r.

Już wyprawa Napoleona do Egiptu na przełomie XVIII/XIX w. zrodziła modę na sztukę tego starożytnego państwa oraz orientalizm. Na jej fali do północnej Afryki wybrał się Eugène Delacroix – i zapełnił szkicowniki licznymi rysunkami. Na ich podstawie namalował „Kobiety algierskie” (1834) oraz „Wesele żydowskie w Maroku” (1837–41), które można podziwiać w Luwrze. Śladem francuskiego romantyka do Afryki wyprawiali się m.in. polscy malarze: monachijczyk Alfred Wierusz Kowalski oraz tworzący w Petersburgu Jan Ciągliński, prekursor rosyjskiego impresjonizmu.

Na przełomie XIX/XX w. francuska publiczność przyswoiła już sobie impresjonizm, ale malarze, którzy pokazali prace na Salonie Jesiennym w 1906 r., zostali okrzyknięci les fauves (dzikimi bestiami). Fowiści Henri Matisse, Maurice de Vlaminck i André Derain – jak pisał jeden z krytyków – „cisnęli publiczności w twarz garnek z farbą”. Malowali portrety, pejzaże, akty, ale w celu osiągnięcia ekspresji zestawiali ze sobą najbardziej kontrastowe i krzykliwe kolory – czerpane ze sztuki afrykańskiej. Młodzi niemieccy ekspresjoniści z grupy Die Brücke (Ernst Ludwig Kirchner, Erich Heckel, Karl Schmidt-Rottluff) byli jeszcze bardziej radykalni niż ich francuscy koledzy. Kładli nacisk na treści psychologiczne i symboliczne, czerpiąc m.in. z prostoty sztuki Czarnego Lądu. Nawiązania do afrykańskich masek widać przede wszystkim w drzeworytach Schmidta-Rottluffa. (Po dojściu nazistów do władzy prace malarzy z Die Brücke, jak i ich francuskich kolegów, zostały uznane za sztukę zdegenerowaną; część publicznie spalono, a twórcy zostali obłożeni zakazem tworzenia).

Pomocnik Historyczny „Dzieje Afryki” (100176) z dnia 02.11.2020; Dzieje najnowsze; s. 134
Oryginalny tytuł tekstu: "Afrykańskie inspiracje"
Reklama