Do samego końca istnienia ZSRR jego władze usiłowały winę za mord w Katyniu zrzucić na Niemców. A w Polsce pierwszy pomnik upamiętniający oficerów wziętych do niewoli i zamordowanych w Związku Sowieckim w 1940 r. stanął na Powązkach dopiero 31 lipca 1981 r. Wysoki na 4,5 m kamienny krzyż, na którym umieszczono wielki napis „Katyń”, ufundował obywatelski Komitet Katyński. Nielegalną operację przygotowali Stefan Melak oraz ks. Stefan Niedzielak. Pomnik przywieziono w śmieciarce i zainstalowano w dwie godziny. Równie szybko zareagowała Ambasada ZSRR. Już wieczorem interweniowała w polskim MSW i w nocy funkcjonariusze SB „uprowadzili” krzyż.
Podobną czujnością sowieckie służby dyplomatyczne wykazywały się od momentu, gdy zbiorowe mogiły polskich oficerów odkryli w 1943 r. Niemcy. Zadania nie ułatwił im minister propagandy III Rzeszy Joseph Goebbels. Zadbał on, żeby nikt nie naciskał na ekspertów z krajów neutralnych zaproszonych m.in. przez Międzynarodowy Czerwony Krzyż do nadzorowania ekshumacji zwłok. Kreml wówczas uznał, że najlepszą obroną jest atak. Sprawę Katynia Józef Stalin wykorzystał jako pretekst, by 25 kwietnia 1943 r. ogłosić zerwanie stosunków dyplomatycznych z rządem polskim na uchodźstwie. Jednocześnie starał się pozyskać pomoc przywódców Wielkiej Brytanii i Stanów Zjednoczonych w ukrywaniu prawdy o Katyniu. Wkrótce Winston Churchill i Franklin D. Roosevelt odmówili wsparcia premierowi Władysławowi Sikorskiemu przy wyjaśnieniu okoliczności mordu. „Oni nie żyją. I cokolwiek by przedsięwziąć, nie przywróci ich to do życia” – oświadczył Churchill.
W styczniu 1944 r., gdy front przesuwał się na zachód, sowiecka komisja kierowana przez prof. Nikołaja Burdenkę przeprowadziła w Katyniu ponowną ekshumację.