Rozbudowa miasta. Możliwości rozwoju zabudowy miejskiej pojawiły się w latach 60. XIX w., kiedy po wojnie krymskiej (1853–56) na mocy traktatu paryskiego Ryga pozbyła się statusu miasta twierdzy. Oddzielające tzw. Starą Rygę fortyfikacje zostały zniesione, co umożliwiło rekonstrukcję dzisiejszej centralnej części aglomeracji, nazwanej Nową Rygą. Polityka rozwoju miasta była podobna do innych ośrodków kapitalistycznych tego okresu: Wiednia, Pragi, Paryża, Hamburga, Drezna, Amsterdamu. Nowatorski ton w planie urbanistycznym Rygi nadała budowa bulwarów wzdłuż Dźwiny, które nie ustępowały swoją okazałością powstającej w tym samym okresie wiedeńskiej Ringstrasse. W II poł. XIX w. co roku budowano po 20–30 domów, pod koniec stulecia już 450, natomiast u progu Wielkiej Wojny od 500 do 800. Kilkupiętrowe kamienice wznoszono w centrum miasta, z kolei robotnicy osiedlali się na obrzeżach Rygi w charakterystycznych drewnianych domach.
Jugendstil. W 1901 r., na zorganizowanej z okazji 700-lecia powstania miasta Wystawie Rzemiosła i Przemysłu, mieszkańcom został zaprezentowany nowy styl znany we Francji jako art nouveau, w Austrii sezession, we Włoszech stil liberty, w Rosji i Skandynawii – modern. W Rydze przyjęła się niemiecka nazwa jugendstil. Podobnie jak paryżanie po wystawie światowej w Paryżu, zamożni mieszkańcy późniejszej stolicy Łotwy zapragnęli wykazać się swoim bogactwem w postaci modnych budynków. Zamówień na nowe domy starczało dla miejscowych i zagranicznych architektów. Najwięcej wśród nich było absolwentów rodzimej, renomowanej w całej carskiej Rosji Politechniki Ryskiej – Konstantīns Pēkšēns, Eižens Laube, Hermanis Hilbigs, Friedrich Scheffel, Paul Mandelstam (wujek poety Osipa). Pracowali tu również wychowankowie Instytutu Inżynierii Cywilnej w Petersburgu, do której należał autor najsłynniejszych ryskich secesyjnych budynków Michaił Eisenstein, ojciec reżysera Sergieja Eisensteina.