Pomocnik Historyczny

W orbicie Pragi

Czeskie rządy na Śląsku

Od lewej: Jan Luksemburski jako sędzia; ilustracja z XIV w., Henryk VI Dobry, książę wrocławski, i Bolesław II Opolski, którzy hołd czeskiemu władcy złożyli w 1327 r.; ilustracje z XIX w. Od lewej: Jan Luksemburski jako sędzia; ilustracja z XIV w., Henryk VI Dobry, książę wrocławski, i Bolesław II Opolski, którzy hołd czeskiemu władcy złożyli w 1327 r.; ilustracje z XIX w. Alamy, AN, Alamy
W dobie hegemonii Królestwa Czech na Śląsku tworzyła się nowa, scentralizowana struktura administracyjna wcześniej silnie rozczłonkowanego regionu.
Pieczęć Jana, pierwszego czeskiego władcy z dynastii Luksemburgów, który zhołdował wszystkie śląskie księstwa Piastów, XIV w.Bridgeman Pieczęć Jana, pierwszego czeskiego władcy z dynastii Luksemburgów, który zhołdował wszystkie śląskie księstwa Piastów, XIV w.

Śląska polityka praskich władców. Zainteresowania czeskich władców sprawami śląskimi sięgają w głąb XIII w., a nasilają się wraz z postępem feudalnego rozdrobnienia i mnożeniem się księstw w nadodrzańskiej krainie. Konsekwencją był brak jedności regionu, zachęcający silnych sąsiadów do jego politycznego uzależnienia. Pierwsze kroki w tym kierunku podjął Wacław II (książę czeski, od 1297 r. król). Działania dyplomatyczne młodego Przemyślidy doprowadziły w latach 1289–91 do dobrowolnego złożenia hołdu przez trzech książąt górnośląskich. Otwierały one Wacławowi drogę do zdobycia polskiej korony królewskiej (do czego doszło w 1300 r.). Zabiegi o rozszerzenie wpływów na Śląsku umożliwiło mu w 1301 r. objęcie rządów opiekuńczych w księstwach świdnickim, jaworskim i wrocławskim. Dopełniała je polityka małżeńska – władca wydał swą małoletnią córkę Małgorzatę za również małoletniego księcia brzesko-legnickiego Bolesława III (później zwanego Rozrzutnym); już po śmierci ojca inna córka Wacława II (zm. 1305 r.), Agnieszka, poślubiła księcia jaworskiego Henryka I.

Następca Wacława II na tronach czeskim i polskim, jego 16-letni syn Wacław III, chciał kontynuować śląską politykę ojca, na co wskazuje jego małżeństwo z córką księcia cieszyńskiego Mieszka jesienią 1305 r. Ledwie jednak minął rok, a Wacław III został skrytobójczo zabity. Śmierć ostatniego Przemyślidy zdestabilizowała sytuację w państwie czeskim do 1310 r., kiedy do władzy doszedł Jan, pierwszy przedstawiciel nowej dynastii Luksemburgów. Musiało upłynąć kilkanaście lat, by powrócił on do aktywnej polityki śląskiej poprzedników.

Wymarcie Przemyślidów pozwoliło książętom piastowskim na powrót do starań o władzę w ciągle jeszcze kadłubowym Królestwie Polskim. Głównemu pretendentowi Władysławowi Łokietkowi bez problemów udało się zająć Małopolskę.

Pomocnik Historyczny „Dzieje Śląska” (100153) z dnia 05.08.2019; Śląskie średniowiecze; s. 30
Oryginalny tytuł tekstu: "W orbicie Pragi"
Reklama