21. Czy Polska, zajmując Zaolzie, była w 1938 r. sojusznikiem Hitlera?
Józef Beck, minister spraw zagranicznych II RP w latach 1932–39, wykładał swoje credo zarówno publicznie, jak i w rozmowach za zamkniętymi drzwiami: podstawę stosunków międzynarodowych stanowią dwustronność, symetria i bilateralna zasada wzajemności. W stosunkach z mocarstwami dorzucał suwerenność. Polskę kreował na mocarstwo co najmniej regionalne, które niczego nie da sobie narzucić, a na tematy uznane za niezgodne z własną racją stanu nie zamierza nawet dyskutować. Drugą zasadą miało być zachowanie przez Warszawę równego dystansu do dwóch sąsiadów-mocarstw, tj. Berlina i Moskwy. Była to oczywista fikcja. Warszawa utrzymywała równy dystans do Berlina i Paryża, z Moskwą nie łączył jej jakikolwiek wspólny interes.
W nocy z 29 na 30 września 1938 r. kanclerz III Rzeszy Niemieckiej, premierzy Francji, Wielkiej Brytanii i Włoch podpisali tzw. układ monachijski. Czechosłowacja traciła na rzecz Niemiec wszystkie tereny przygraniczne, na których Niemcy stanowili większość. Polacy wykorzystali zasadę symetrii: mniejszości polskiej na południe od Olzy należały się te same prawa co Niemcom czeskim i morawskim. 12 godzin później Warszawa postawiła Pradze ultimatum: albo Czesi odstąpią teren tzw. Zaolzia (który Czechosłowacja zagarnęła za zgodą aliantów, bez przewidzianego pierwotnie plebiscytu w chwili kryzysu państwa polskiego w lipcu 1920 r.), albo ruszą do ataku wojska polskie. Praga próbowała jeszcze coś wyjednać, poddała się jednak w ciągu kolejnych 13 godzin.
2 października oddziały polskie wkroczyły na dotąd czeską część Śląska Cieszyńskiego. Rzeczpospolitej przybyło ponad 800 km kw. i niespełna ćwierć miliona ludności. Węgry czekały jeszcze miesiąc, by zagarnąć południową Słowację i część Rusi Zakarpackiej, a Słowacja pół roku – by ogłosić się osobnym państwem.