Pomocnik Historyczny

5. Czy Bitwa Warszawska rzeczywiście była jedną z najważniejszych w dziejach świata?

Czy Bitwa Warszawska rzeczywiście była jedną z najważniejszych w dziejach świata?

Bitwa Warszawska na obrazie Jerzego Kossaka z 1930 r. Bitwa Warszawska na obrazie Jerzego Kossaka z 1930 r. Muzeum Wojska Polskiego

Brytyjski dyplomata, polityk i pisarz lord Edgar Vincent, wicehrabia d’Abernon, w eseju napisanym w dziesiątą rocznicę Bitwy Warszawskiej, w sierpniu 1930 r., uznał ją za „osiemnastą decydującą bitwę w dziejach świata” (z innych kluczowych starć wymienił m.in. bitwy pod Sedanem w 1870 r. i nad Marną w 1914 r.). Jego ocena wynika ze spojrzenia na historię globu z perspektywy geopolitycznej, posłużenia się analizą szerszych procesów społecznych i politycznych, a nie z porównania wskaźników liczebności armii czy uzbrojenia.

Ocena została dokonana po dekadzie, gdy „eksperyment bolszewicki” nie załamał się – co powszechnie przewidywano w Europie w 1920 r., zważywszy na absurdalność jego programu społeczno-ekonomicznego – lecz okrzepł. Wygenerował Międzynarodówkę Komunistyczną, której sekcje (partie komunistyczne) stwarzały realne zagrożenie podobnym przewrotem w innych państwach świata. Po groźnych próbach podobnych do bolszewickiego przewrotów, jakie miały miejsce w Niemczech (1923 r.) czy Chinach (1925–27), lord d’Abernon miał prawo ocenić, iż w wypadku zwycięstwa bolszewików pod Warszawą pożar rewolucji mógł ogarnąć znaczną część kontynentu europejskiego i doprowadzić do jego zbolszewizowania. Jak pisał: „Gdyby bitwa pod Warszawą zakończyła się zwycięstwem bolszewików, nastąpiłby punkt zwrotny w dziejach Europy, nie ulega bowiem wątpliwości, iż z upadkiem Warszawy środkowa Europa stanęłaby otworem dla propagandy komunistycznej i dla sowieckiej inwazji”. Konstatując nieobecność Bitwy Warszawskiej w świadomości historycznej Zachodu, Brytyjczyk podjął się w eseju „wytłumaczenia europejskiej opinii publicznej, że w roku 1920 Europę zbawiła Polska”.

Sama Bitwa Warszawska była więc decydująca w skali nieporównanie szerszej niż losy dopiero co odrodzonej Rzeczpospolitej.

Pomocnik Historyczny „100 pytań na 100 lat” (100134) z dnia 09.07.2018; II RP; s. 11
Oryginalny tytuł tekstu: "5. Czy Bitwa Warszawska rzeczywiście była jedną z najważniejszych w dziejach świata?"
Reklama