„Panowanie nad wielu narodami i królestwy”
Związek państw pod wodzą Jagiellonów
Matka królów. Na zjeździe posłów polskich i króla węgierskiego Władysława Habsburga, zwanego Pogrobowcem, w 1453 r. ustalono, że żoną króla polskiego Kazimierza IV Jagiellończyka zostanie Elżbieta Rakuszanka. Była siostrą Władysława Pogrobowca i córką Albrechta II Habsburga, niegdyś króla czeskiego i węgierskiego. Dawało to Domowi Jagiellonów, stosunkowo młodemu w rodzinie dynastii europejskich, wzrost prestiżu i otwierało możliwość występowania w sprawach sukcesyjnych w Europie Środkowej. 17-letnia wówczas Elżbieta, poza wątpliwą urodą, miała najważniejszą cechę Habsburżanek: rodziła dużo zdrowych dzieci, co zapewniało biologiczną siłę dynastii.
Pożycie małżeńskie młodej pary układało się przykładnie. Dwa lata po ślubie Elżbieta powiła pierworodnego Władysława, „syna dziwnej nadobności, kształtnego i na schwał urodnego ciała. Gwiazdarze przepowiadali, że postać nieba i położenie planet w godzinie jego przyjścia na świat wróżyły mu pomyślną przyszłość i panowanie nad wielu narodami i królestwy”. Taki profetyczny komentarz do narodzin królewicza zamieścił Jan Długosz. Przyszłość pokazała, że nie pomylił się wcale, zarówno co do tego, jak i kolejnych synów: Kazimierza (świętego), Jana I Olbrachta (króla polskiego), Aleksandra (wielkiego księcia litewskiego i króla polskiego), Zygmunta I (króla polskiego i wielkiego księcia litewskiego) oraz Fryderyka (kardynała i prymasa).
A było jeszcze siedem córek. Dwie z nich – obie o imieniu Elżbieta – zmarły w dzieciństwie, ale reszta zadomowiła się na dworach europejskich: Jadwiga została żoną księcia bawarskiego Jerzego Bogatego, Zofia poślubiła margrabiego brandenburskiego Fryderyka Hohenzollerna, Anna została żoną księcia pomorskiego Bogusława X, Barbarę wydano za księcia saskiego Jerzego, najmłodszą Elżbietę wyswatano księciu legnickiemu Fryderykowi II.