„Dość znaczne zmiany w nastroju ogólnym” cz. I
Epoka wielkiej zmiany. Czasy, które ukształtowały Piłsudskiego
Z historycznej perspektywy wydaje się, że w czasach młodości Piłsudskiego świat zmieniał się w zawrotnym tempie. A jednak epokę przed Wielką Wojną wspominano przede wszystkim jako czasy przewidywalne i stabilne.
Szybciej, więcej, dalej
Szacuje się, że w stuleciu poprzedzającym I wojnę światową wartość obrotów handlowych w Europie wzrosła 25 razy. W 1867 r., kiedy Piłsudski przyszedł na świat, Werner von Siemens skonstruował pierwszy elektromagnetyczny generator prądu, a Thomasa Edisona wyrzucono z pracy w Western Union w Kentucky – za to, że w czasie eksperymentów podczas nocnej zmiany rozlał kwas siarkowy, który przepalił podłogę i wyciekł na biurko szefa piętro niżej; od tej pory Edison skupił się na pracy wynalazcy na własną rękę. W tymże roku w Warszawie pojawiły się pierwsze bicykle (dwukołowe rowery), Austria otrzymała konstytucję, austriackiego cesarza Meksyku Maksymiliana rozstrzelano, do północnoniemieckiego Bundestagu po raz pierwszy wybrano posłów socjalistycznych, a w Paryżu odbyła się wystawa światowa, podczas której Polak Antoni Berezowski usiłował zabić cara Aleksandra II.
Kiedy Piłsudski miał lat 18, do Warszawy dotarła wiadomość o skonstruowaniu pojazdu, który Bolesław Prus nazwał cudną machiną, czyli „narzędziem poruszającym się bez udziału którejkolwiek ze znanych sił, a więc bez udziału muskułów końskich, spadku wody, pędu wiatru, ciężkości, sprężystości, ciepła i elektromagnetycznych prądów”. To Carl Benz skonstruował swój pierwszy samochód. W 1897 r. Rudolf Diesel opatentował silnik wysokoprężny, a w 1900 r. wzniósł się w powietrze pierwszy statek powietrzny nazwany imieniem swego konstruktora – Zeppelina. Świat zalewały wynalazki, które zmieniały życie codzienne już nie wąskiego grona bogaczy, ale całych klas społecznych: fonograf, telefon, gramofon, elektryczna maszyna do szycia, elektryczny tramwaj… W 1903 r.