Polityka o historii. Odc. 57
Jak Ziemie Odzyskane kształtowały nowe pokolenia i dlaczego fortepiany miały zakaz wjazdu
Przyłączenie Ziem Odzyskanych do Polski po II wojnie światowej miało miejsce 80 lat temu. To stosunkowo niedawno, ale w tym czasie żyły już na tych terenach trzy pokolenia, z których każde zupełnie inaczej podchodziło do poniemieckiego dziedzictwa. Podczas gdy pierwsze je oswajało, wypierając przeszłość, drugie poczuło się tam już u siebie i przywykło do niemieckości, a trzecie nie tylko ją akceptuje, ale jest jej wręcz ciekawe.
Tak jak dr hab. Karolina Ćwiek-Rogalska, która pochodzi z Wałcza i naukowo zajmuje się badaniem śladów obecności poniemieckiej w okresie powojennym na Ziemiach Odzyskanych. W swojej najnowszej książce „Ziemie. Historie odzyskiwania i utraty” opowiada, jak wyglądała historia zasiedlania, a nam tłumaczy, dlaczego Ziemie Odzyskane nie są jednorodne, kto przyjeżdżał na Zachód, jak to było z szabrowaniem poniemieckiego mienia i skąd się wziął mit zakopanych poniemieckich skarbów. Poza tym o tym, jak nowi osadnicy dogadywali z mieszkającymi jeszcze w swoich domach Niemcami i organizowali ich wysiedlenia. Zastanawiamy się też nad mitem prasłowiańskości Ziem Odzyskanych, który miał uzasadniać obecność nowych osadników. Był niezwykle silny, ale nie wszędzie miał takie same podstawy.
Ponieważ duchy po poprzednich mieszkańcach zostały w postaci domów, przedmiotów, napisów, pomników, dokumentów i wizyt, Karolina Ćwiek-Rogalska wprowadza pojęcie miastowtórów, które ma tłumaczyć fenomen wielowarstwowości historycznej poniemieckich miast.
***
Dziękujemy, że słuchasz naszych podkastów. Powstają one dzięki wsparciu cyfrowych prenumeratorów. Ciesz się dostępem do wszystkich, także specjalnych materiałów „Polityki”, i dołącz do grona prenumeratorów Polityka.pl.