Polityka o historii. Odc. 33
Sasi: niejednoznaczni władcy Polski. Ani nie było tak różowo, ani nie było tak źle
Okres panowania Augusta II Mocnego i jego syna Augusta III to dla Polski czasy niełatwe. Z jednej strony był to rozkwit sarmatyzmu, kiedy szlachta polska „jadła, piła i popuszczała pasa”, z drugiej ten sam sarmatyzm, liberum veto i rozliczne konflikty czyniły Polskę coraz słabszą, co w rezultacie doprowadziło do upadku Rzeczpospolitej. Jeśli zapytać mieszkańców Saksonii, jakimi władcami byli ci dwaj Wettynowie, będą rozpływać się w pochwałach, ich rządy bowiem spowodowały niebywały rozkwit Drezna i kultury. Z punktu widzenia Polski sprawa nie wygląda aż tak różowo, choć nie aż tak źle, jak to przyjęło się uważać w polskiej historiografii.
Prof. Řezník przekonuje też, że August Mocny nie był tylko skupiony na dobru swojej dynastii, jak mu zarzucano, ale realizował zadania, jakich się podjął jako król Polski, co więcej, nie był na pewno władcą nieudolnym. Elementem ówczesnej polityki był splendor dworu w Dreźnie, który za czasów tych dwóch Wettynów nie ustępował największym dworom ówczesnej Europy. August II Mocny marzył o wprowadzeniu absolutyzmu oświeconego w stylu Ludwika XIV, ale przyszło mu rządzić w zupełnie innych warunkach politycznych niż temu francuskiemu władcy, więc to mu się nie udało. Jego syn August III nie był aż tak ekspansywny jak ojciec i musiał się borykać z coraz silniejszymi przeciwnikami. – Niezależnie jednak od opinii na temat rządów tych dwóch saskich władców to za ich czasów w Polsce zaczęło się oświecenie, a nie, jak przyjęło się uważać, dopiero za Stanisława Augusta Poniatowskiego – podkreśla czeski historyk.
Pomocnik Historyczny „Za króla Sasa, czyli Niemcy na polskim tronie” powstał przy współpracy Niemieckiego Instytutu Historycznego w Warszawie, jest do kupienia w dobrych punktach sprzedaży prasy i na sklep.polityka.pl. Wydanie dostępne jest też w wersji audio.