Podczas tegorocznej edycji Sacrum Profanum w centrum znajdzie się idea dobrego sąsiedztwa w różnych jej wariantach: lokalnym, krajowym, społecznym i symbolicznym. Dobry sąsiad – taki, na którym można polegać, na którego pomoc można liczyć – nie konkuruje, a wspiera. Wejście do nowej otwartej społeczności jest bardzo budującym doświadczeniem. Tworzenie nowej, solidarnej i przyjaznej grupy to wielkie wyzwanie. Tolerancja i rozbudzanie jej w innych wciąż jest w deficycie. Zarówno w globalnej, jak i lokalnej skali doszło do takiego rozkładu więzi społecznych, tak silnych podziałów społecznych, finansowych, politycznych, że ludzie zbyt mocno zbliżyli się do ryzykownej granicy. Czy po przekroczeniu masy krytycznej dojdzie do konfliktu? W 80 lat od wybuchu II wojny światowej warto oddać się tej refleksji. W czasach masowych migracji, redefinicji sojuszy i zrywania utrzymujących pokój i harmonijny rozwój państw porozumień rodzi się potrzeba nauki współegzystowania, rozmawiania ze sobą i wzajemnego szanowania się.
Na Sacrum Profanum zawsze chodziło o spotkanie, łączenie, dopasowywanie i zestawianie wszelkiego rodzaju skrajności. Tak na scenie, jak i przed nią. Tak w idei, jak i w rzeczywistości. Szukanie podobieństw, docenianie różnic i zacieranie granic to credo tego festiwalu. Teraz odwołujemy się do niego jeszcze głośniej. Niech muzyka akademicka sąsiaduje z rozrywkową na równych prawach, bez wyróżniania i podziałów. Jesteśmy pewni, że artyści festiwalu dostarczą nam wszystkim mocnych wrażeń i powodów do dyskusji. Licząc na twórczy ferment, doprowadzamy do spotkania artystów, którym nie było po drodze. W nieoczywisty sposób zestawiamy kompozytorów, dążąc do programowej spójności – podkreśla Krzysztof Pietraszewski, kurator festiwalu Sacrum Profanum.
Podczas Festiwalu zostanie postawionych wiele pytań. Czy środowisko muzyczne jest skonsolidowane? Czy świat akademickiej muzyki współczesnej jest otwarty na to, co nowe? Jakim wyzwaniem jest bycie kompozytorem w XXI wieku? Tegoroczna edycja Sacrum Profanum ma być najbardziej humanistyczna ze wszystkich – w jej centrum postawiony jest człowiek. Ponadto organizatorzy nie ustają w staraniach o utrzymanie parytetu wśród twórców prezentowanych na Festiwalu – w tym roku udało się to w pełni.
Nawiązując wprost do sąsiedztwa i zaczynając od Litwy, Sacrum Profanum chce w najbliższych latach przybliżyć muzykę państw Europy Wschodniej. W programie sześć koncertów prezentujących dokonania litewskich kompozytorów (wśród nich: Egidija Medekšaitė, Justė Janulytė i Rytis Mažulis). Cztery z programów powstają w ramach rezydencji wybitnego wiolonczelisty – Antona Lukoszevieze, który zaprezentuje się w roli solisty, dyrygenta, muzyka (reaktywowanego na Festiwal zespołu Works & Days Arturasa Bumšteinasa) i kierownika artystycznego. Nie zabraknie przedstawicieli Fluxusu czy awangardy, kompozytorów czerpiących z różnych źródeł i niedających się sklasyfikować. Koncert Litewski post-minimalizm to nawiązanie do programu Rumuński spektralizm z 2017 roku i kolejne wydarzenie prezentujące najbardziej charakterystyczny styl w unikalnym, narodowym ujęciu.
W programie nie zabraknie również amerykańskiego minimalizmu. Po sukcesie obszernej prezentacji twórczości Juliusa Eastmana w 2017 roku, raz uczestnicy Festiwalu wysłuchają jego zadziornych kompozycji w wykonaniach przygotowanych na fali powrotu do jego twórczości. Zaprezentowana zostanie nowa wersja Evil Nigger – po entuzjastycznym przyjęciu wersji na trzy kwartety smyczkowe w wykonaniu Arditti Quartet tym razem zabrzmi w aranżacja na cztery akordeony. Pojawi się również Holy Presence of Joan d’Arc na dziesięć wiolonczel – polska premiera odbędzie się w wykonaniu młodych krakowskich muzyków pod kierownictwem Lukoszevieze. Preludium wokalne do tego utworu wykona Sofia Jernberg (w 2016 śpiewała Folie à Deux na festiwalu, współpracuje z Fire! Orchestra). Zaprezentowane zostaną również dzieła Mortona Feldmana, Phila Niblocka oraz Pauline Oliveros z ćwiczeniem z głębokiego słuchania przygotowanym przez ICE Ensemble. Wystąpi także Francuzki Éliane Radigue, a polską przedstawicielką minimalizmu, rezydującą w Holandii, będzie Katarzyna Głowicka.
Z awangardowych twórców polskich Sacrum Profanum zaprezentuje przede wszystkim twórczość nieznanej w naszym kraju Lucii Dlugoszewski (była aktywna w USA). Dopiero po zeszłorocznych staraniach udało się doprowadzić do odnalezienia nut zmarłej w 2000 roku kompozytorki. Dzięki temu w ramach festiwalu będzie można usłyszeć aż trzy jej kompozycje, opracowane przez Hashtag Ensemble, Arditti Quartet oraz Reinholda Friedla. Nie sposób nie wspomnieć tu o Studie in Form – wybitnej kompozycji Romana Haubenstocka-Ramatiego, Polaka o żydowskim rodowodzie. Solowa interpretacja Friedla będzie prapremierą utworu, co wydaje się jeszcze bardziej imponujące, gdy spojrzeć na datę powstania partytury – 1954 rok. Koncert będzie hołdem złożonym kompozytorowi w setną rocznicę urodzin.
Wyjście poza kanon i zerwanie z akademicką tradycją, jako zacieranie granic pomiędzy muzyką współczesną i alternatywną – to obowiązek Sacrum Profanum. Goście Festiwalu poznają autorską muzykę wielu nietuzinkowych artystów: Tanya Tagaq – innuicka wokalistka gardłowa tworząca niespotykany pop, jeden z „instrumentów” na płycie Medúlla Björk; Mario Diaz de Leon – eksplorujący związki muzyki elektronicznej ze współczesną; Patrick Higgins – lider zespołu ZS, w Krakowie solo i z muzyką napisaną dla zespołu Kwadrofonik; Anthony Pateras – Australijczyk tworzący na bazie doświadczeń z muzyką swobodnie improwizowaną i elektroakustyczną, z grupą świetnych muzyków zaprezentuje utwór wywołujący halucynacje dźwiękowe; Okkyung Lee – wiolonczelistka, improwizatorka i kompozytorka, która współpracowała m.in. z Arcą, Jenny Hval czy Johnem Zornem. Ponownie festiwalowa publiczność będzie mogła obcować z twórczością Zbigniewa Karkowskiego, absolwenta tutejszej Akademii Muzycznej – wybrzmią trzy utwory powstałe we współpracy z Lukoszevieze, kwartetem smyczkowym Apartment House oraz Zespołem Wokalnym Gęba i Wolframem.
Nie może zabraknąć również prawdziwych ekscentryków niebojących się odważnych połączeń i eksperymentów. Wspomniany Arturas Bumšteinas, towarzysząca mu Gailė Griciūtė czy Andrius Arutiunian znakomicie do tego opisu pasują. Podobnie Artur Zagajewski, który nie ustaje w poszukiwaniach dialogu swej muzyki z innymi dziedzinami sztuki i po prostu z popkulturą. Dla Sacrum Profanum napisał utwór do fragmentów Innych ludzi Doroty Masłowskiej. Ponownie sięga po świetną polską literaturę. To już tradycja, aby co roku zamawiać muzykę do tekstu literackiego – jak przystało na Kraków Miasto Literatury UNESCO. Kompozycja powstała na niecodzienny skład Małych Instrumentów. Paweł Romańczuk, założyciel zespołu, poszukuje nietypowych źródeł dźwięku. W utworze zamówionym przez Festiwal odwoła się do dwóch specyficznych charakterystyk dźwiękowych – Studia Eksperymentalnego Polskiego Radia oraz rzeźb dźwiękowych Sonambient Harry’ego Bertoia’i. Wojtek Blecharz traktuje muzykę jako świadectwo własnego życia. Otwarcie mówi o procesie komponowania jako zmaganiu się z „ciałem” instrumentu. Performatyka jest teraz w centrum jego zainteresowań – budowanie relacji między ciałem performera i tym, jak fizyczny gest determinuje dźwięk. Zamówienie festiwalu to próba włączenia w pisanie muzyki autyka. Wokół całego procesu twórczego, nad którym czuwa Blecharz, powstanie film dokumentalny Piotra Stasika.
Wzorem ubiegłorocznej edycji kontynuowane będzie pasmo Single Player, w ramach którego usłyszymy kilka solowych setów przygotowanych przez artystów-mentorów – m.in. Anji Cheung (śpiewa, recytuje, krzyczy na tle wielowarstwowych dronów i pulsującej elektroniki z rytualnym sznytem); Heather Leigh (songwriterka grająca na zawodzącej, hawajskiej gitarze elektrycznej, w śpiewie wędrująca w stronę melizmatów); Aaron Turner (gitarzysta odnajdujący się w wielu stylistykach wyrosłych z post-metalu, z dronowym ambientem włącznie, znany z zespołów Isis, Sumac, Mamiffer) i Mick Barr (słynie z ekstremalnie szybkiej gry na gitarze elektrycznej m.in. w zespole Krallice, zaprezentuje w koncercie solowym swój repetytywny utwór minimalistyczny). Cały Festiwal zostanie w autorski sposób zrelacjonowany i artystycznie skomentowany przez Martę Śniady (w latach ubiegłych byli to Piotr Peszat i Jacek Sotomski). Materiał powstanie w formie zamówionego utworu audiowizualnego wykorzystującego nagrania z Festiwalu.
Więcej informacji na http://sacrumprofanum.com/.