„Około 1785 r. kanonik z Kadyksu zamówił u Haydna przygotowanie muzyki instrumentalnej wg siedmiu słów Jezusa na krzyżu, dopasowanej do uroczystości odbywających się dorocznie w czasie Wielkiego Postu w katedrze miasta” – w 1810 r. zanotował biograf kompozytora, Georg August Griesinger. W ten sposób powstał jeden z najbardziej niezwykłych cykli muzyki instrumentalnej w historii: „Siedem ostatnich słów naszego Zbawiciela na krzyżu – Die sieben letzten Worte unseres Erlösers am Kreuze”.
Siedem sonat – w pierwotnym znaczeniu słowa, czyli niedługich utworów instrumentalnych (zwieńczonych „Terremoto, Trzęsieniem ziemi”, w zgodzie z ewangelicznym tekstem) – niezwykłe dzieło dla niezwykłego wydarzenia. „Ściany, okna i filary kościoła zasłaniano czarną materią, uroczystą ciemność przełamywała jedynie wielka lampa wisząca pośrodku sklepienia. O określonej porze zamykano drzwi i rozpoczynała się muzyka. Po odpowiednim preludium biskup wchodził na kazalnicę, recytował pierwsze z siedmiu słów i zaczynał snuć rozważania. Skończywszy, opuszczał kazalnicę i padał na kolana przed ołtarzem. Tę przerwę wypełniała muzyka. Następnie biskup w ten sam sposób wypowiadał drugie słowo, potem trzecie, itd.; orkiestra kończyła każdy kolejny wywód. Stworzenie siedmiu adagio bez przedłożonego tekstu, ze swobodnej fantazji, zarazem takich, które nie znużą słuchacza, a obudzą w nim wszystkie uczucia, jakie wywołuje każde ze słów naszego umierającego Zbawiciela, było oczywiście szczególnie trudnym zadaniem.” – Haydn chyba nie kokietował tym wyznaniem publiczności, tylko wspominał całą powagę, z jaką podszedł do nowego utworu.
Gwoli ścisłości: w rzeczywistości nie chodziło o katedrę, lecz o podziemne oratorium Santa Cueva. „Siedem ostatnich słów” w najbardziej autentycznej możliwej wersji, przywiezionej prosto z Hiszpanii przez największego mistrza muzyki dawnej – tak jest! – Jordiego Savalla. Corocznego, najbardziej uwielbianego gościa festiwalu Misteria Paschalia, tym razem na inaugurację imprezy, jednak nie w programie śródziemnomorskim, lecz w sławnym cyklu pierwszego z wiedeńskich klasyków. W roli dyrygenta własnej orkiestry Le Concert des Nations, z której jest doskonale znany z nagrań, rzadko jednak – u nas – z estrady. Jordi Savall dyryguje przecież od wielu dziesięcioleci, mając na swoim koncie wiele ważnych kreacji. Siedem ostatnich słów Haydna należy do najciekawszych. Na ten wyjątkowy koncert zapraszamy pierwszego dnia festiwalu, 21 marca do Centrum Kongresowego ICE Kraków. Wyruszcie z nami w tygodniową, muzyczną podróż z muzyką dawną.
Pełny program festiwalu oraz informacje o biletach i zasadach zakupu na www.misteriapaschalia.com.
Organizatorami festiwalu Misteria Paschalia 2016 są: Miasto Kraków, Krakowskie Biuro Festiwalowe i Program 2 Polskiego Radia.